تاریخچه و نقد و بررسی کتاب های تاریخ ادبیات ایران از 1332 تا 1388

تاریخ ادبیات نویسی به مفهوم امروزی همراه با سایر تحولات ادبی، تحت تأثیر تحقیقات مستشرقان از 1285 ش. (مشروطه) به بعد در ایران شروع شده است و تا امروز هم چنان ادامه دارد. کتاب های تاریخ ادبیات به معنای متداول امروزی آن، در ایران پیشینه ی کهن ندارد. این نوع فعالیت ادبی، پس از دگرگونی در ساختار اجتماعی و فرهنگی ایران که موجب تبادل اندیشه ها و افکار بین ایرانیان و فرنگیان شد، به وجود آمد. پیش از تحول مذکور که در زمینه های مختلف ادبی ایجاد دگرگونی کرد، تاریخ ادبیات به گونه ی امروز وجود نداشت و مطالب این گونه آثار بیشتر در تذکره ها، فرهنگ ها، فهرست ها و تاریخ سلسله های حکومتی قابل مشاهده بود. ایرانیان تاریخ ادبیات نویسی به معنای نوین آن را در سده ی بیستم و به دنبال کارهای اروپاییان به ویژه ادوارد براون آغاز کردند و تاریخ ادبیات نویسی به شیوه ی جدید در ایران رایج شد. با آن که همه ی آثار غربی ها در این زمینه به طور کامل در دسترس محققان ایرانی نبود، به دلیل آشنایی آنان با روش های جدید تحقیق، در تبیین محققانه ی مسایل ادبی جهشی پدید آمد که آثار تألیف شده در این مدت نتیجه ی آن است. در این پژوهش کوشش شده است که ابتدا تعریفی نسبتاً جامع از تذکره و تاریخ ادبیات و تفاوت آن دو ذکر شود و سپس مروری کوتاه بر تاریخچه ی تاریخ ادبیات نگاری در ایران شده و کتاب های مهمی که در این حوزه تا سال 1389 تألیف شده است، نقد و بررسی گردد. به بیان دیگر در این پژوهش قصد آنرا نداریم که فهرستی از تمام آثار منتشر شده در حوزه ی تاریخ ادبیات ایران را ارائه دهیم، بلکه بیشتر برآنیم تا تصویری کلی از کتاب های تاریخ ادبیات ایران را پیش چشم خوانندگان محترم بیاوریم.