داستان های انبیاء در عهد عتیق و مقایسه ی آن با قصص الانبیاء نیشابوری

قصص الانبیاء نویسی یکی از شعبه های مهم در ادبیات فارسی می باشد. مهم ترین منبع نویسندگان برای نوشتن قصص الانبیاء قرآن کریم بوده است امّا چون قرآن به بیشتر داستان های انبیاء به جز چند مورد به طور خلاصه پرداخته است، نویسندگان ناچار بودند به تفسیرهای قرآن هم مراجعه نمایند امّا اطّلاعات آورده شده در این تفسیرها همیشه درست و مورد تأیید نبوده اند بلکه مواردی پیش می آمد که این اخبار و اطّلاعات در مورد پیامبر ان با عقیده ی مورد قبول مسلمانان اختلاف داشت. این عقاید توسّط یهودیان نومسلمان عمدی یا سهوی به تفسیرها راه یافته بودند که این عقاید یهودی راه یافته به تفسیرها اصطلاحاً اسرائیلیات نامیده می شوند. نویسندگان قصص الانبیاء هم به دلیل استفاده از این تفسیرها این اخبار مربوط به پیامبران را در نوشته های خود به کار بردند. در این تحقیق سعی بر آن شده است که اطّلاعات وارد شده از تورات یا احیاناً از دیگر منابع یهودی در قصص الانبیاء نیشابوری مورد شناسایی قرار گیرد تا اخبار قرآنی از اخبار توراتی متمایز شوند و نیز داستان های انبیاء در عهد-عتیق با قصص الانبیاء نیشابوری مورد بررسی و مقایسه و تطبیق قرار داده شود و وجوه افتراق بین این داستان ها یافته شوند. این پژوهش در چهار فصل تنظیم شده است؛ درفصل اوّل مقدمه، بیان مسأله، سوالات تحقیق، هدف و ضرورت تحقیق، پیشینه و روش اجرای طرح پرداخته شده است. فصل دوم به معرّفی کلیات تحقیق از قبیل آیین یهود، قوم یهود، کتاب مقدّس، تلمود، قصص_الانبیاء و دیگر منابع تحقیق اختصاص دارد. فصل سوّم که اصلی ترین بخش این پژوهش را تشکیل می دهد به مقایسه و بررسی داستان بیست و یک تن از پیامبرانی که داستان آنها مشترکاً در تورات و قصص الانبیاء آورده شده است، پرداخته است. در این فصل پس از مقایسه و بررسی داستان ها وجوه افتراق بین دو داستان استخراج شده است و سپس مواردی که از تورات و دیگر منابع یهودی وارد داستان های پیامبران در قصص الانبیاء نیشابوری شده است، مشخص گردیده است. در فصل چهارم نتیجه گیری شده است که بین داستان های انبیاء در تورات و قصص الانبیاء وجوه اشتراک و افتراق وجود دارد؛ وجوه اشتراک از این جهت که تورات نیز کتابی آسمانیست و از این جهت با قرآن که منبع اصلی برای نوشتن قصص-الانبیاء نیشابوری می باشد، دارای وجوه اشتراک می باشند. وجوه افتراق نیز از آن جهت که تورات مورد دستبرد و تحریف عالمان یهودی قرار گرفته است.