بررسی حساسیت به نور با منشاء کبدی در بزهای تغذیه شده با ارزن دم‏روباهی در شهرستان بیرجند

هدف اصلی این تحقیق، مطالعه تجربی یافته‏های بالینی و آزمایشگاهی در بزهای تغذیه‏شده با علوفه خشک‏ شده ارزن دم‏روباهی بود. شش رأس بز نر بومی به ظاهر سالم با سن تقریبی 6-4 ماه در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفتند. ارزن دم‏روباهی در سه مرحله رویشی، گلدهی و تولید دانه برداشت و سپس در معرض هوا خشک و برای استفاده در آزمایش به دور از نور خورشید انبار شد. دوره آزمایش، 70 روز بود. علوفه و آب به صورت آزاد در اختیار بزها قرار داشت. در روز صفر آزمایش (پایان دوره عادت‏پذیری، روز 14) و سپس به فاصله هر هفته یک‏بارتا پایان آزمایش (روز 70) نمونه‏های خون از سیاهرگ وداج گرفته شد. پارامترهای بیوشیمیایی خون شامل هماتوکریت، هموگلوبین، گاما‏گلوتامیل‏ترانسفراز، آلانین‏آمینوترانسفراز، آسپارتات‏آمینو‏ترانسفراز، آلکالین فسفاتاز، نیتروژن اوره خون، کراتینین، گلوکز، بیلی‏روبین‏تام و کونژوگه، آلبومین، پروتئین‏تام، سدیم، پتاسیم، منیزیم و فسفر اندازه‏گیری شدند. همچنین در طی آزمایش علائم حیاتی هر 7 روز یکبار ثبت ‏گردید. آنالیز آماری داده‏ها با روش آنالیز داده‏های تکراردار (repeated measurement anova) و استفاده از نرم‏افزار spss نسخه 16 انجام شد. در مراحل اولیه آزمایش، افزایش معنی‏داری در دمای رکتال، ضربان قلب و تنفس وجود داشت. سه رأس از بزها نشانه‏های بالینی مسمومیت شامل کاهش وزن، ادم صورت، پرخونی مخاطات، آب‏ریزش بینی، ترشح اشک، اسهال، کاهش اشتها و اندکی زردی در مخاط چشم را نشان دادند. غلظت سرمی آسپارتات‏آمینو‏ترانسفراز، آلکالین فسفاتاز، آلانین‏آمینوترانسفراز، و غلظت‏های سرمی سدیم، منیزیم، پتاسیم، فسفر، آلبومین، پروتئین‏تام، کراتینین، گلوکز، هموگلوبین و درصد هماتوکریت افزایش معنی‏داری (در سطح 5 درصد) به لحاظ آماری داشتند. غلظت نیتروژن اوره خون در طی آزمایش به طور معنی‏داری کاهش یافت. بیلی‏روبین‏کونژوگه سرم در روز 35 آزمایش افزایش معنی‏داری به لحاظ آماری نشان داد. اما هیچ افزایش معنی‏داری در غلظت سرمی گاما‏گلوتامیل‏ترانسفراز و بیلی‏روبین‏تام در طی آزمایش مشاهده نگردید. نتایج حاصله از تحقیق حاضر نشان داد که تغذیه با ارزن دم‏روباهی پس از 4 هفته می‏تواند علائم نارسائی کبدی و کلیوی در بز‏های مورد مطالعه ایجاد کند. کلمات کلیدی: ارزن دم‏روباهی ، علائم بالینی، پارامترهای بیوشیمیایی، بز.