تحلیل همبستگی میان مشخصه های نوایی گفتار و اطلاعات پیرازبانی در زبان فارسی با تکیه بر الگوی شیب

عناصر و الگوهای نوایی مانند دیرش، دامنه ی زیر و بمی و تغییرات بسامد اصلی در گفتار حامل اطلاعات پیرازبانی و بار عاطفی و احساسی متفاوتی هستند. برای انتقال اطلاعات مزبور زبان فارسی همانند دیگر زبانها امکانات آوایی نامبرده را دراختیارگویشوران خود قرارمی دهد. هدف پژوهش حاضر مشخص نمودن این واقعیت است که تغییرات مشخصه های نوایی و پارامترهای صوت شناختی در زبان فارسی همسو با تغییر حالت های عاطفی از حالت خنثی و بی نشان به سمت احساس های متفاوت اتفاقی نیست بلکه عناصر نوایی در جریان پیوسته گفتار طبیعی به صورت نظام مند به کار می روند و در تعدیل درجات متفاوت حالت های عاطفی به گویشوران زبان فارسی کمک می کنند. بر این اساس در این تحقیق به بررسی و تحلیل مشخصه های نوایی گفتار(دیرش، دامنه ی زیر و بمی) و کشف میزان همبستگی آنها با سه احساس عمومی (خشم، غم و شادی) در مقایسه با حالت بی نشان و نیز توزیع الگوهای زیر و بمی در منحنی قله های نمونه های گفتاری در زبان فارسی پرداخته می شود. در این جستار با تکیه بر مدل شیب (تیلور، 1998، 2000 و 2009) اندازه گیری و تحلیل مشخصه های صوت شناختی مورد نظر پرداخته و در ادامه با تحلیل آماری و با استفاده از آزمون رگرسیون خطی میزان و درجات همبستگی میان متغیرها مشخص می شود. به منظور تحقق هر یک از موارد مذکور تجهیزات آزمایشگاهی آواشناسی از جمله نرم افزار تحلیل گفتار (praat) و کارگاه گفتار مورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش روش توصیفی و استنباطی به عنوان پایه و اساس کار در تحلیل داده ها و نمونه های گفتاری به کار برده شده است. نتایج تحقیق با استناد به فرض صفر و تعیین میزان سطح معناداری (sig) میان متغیرهای مورد نظر مورد ارزیابی نهایی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده بیانگر همبستگی و همگرایی بین مشخصه های نوایی زیر و بمی، دیرش واکه و بیان احساس غم، شادی و خشم در مقایسه با حالت خنثی در زبان فارسی بوده است. علاوه بر نتایج مذکور مشخص گردید که مشخصه ی شیب نیز در دو بخش خیزان و افتان منحنی قله های نمونه های گفتاری تغییر حالت های عاطفی نامبرده را نسبت به حالت بی نشان و خنثی در دو جنس زن و مرد بطور معنادار توصیف می کند. شواهد متفاوت در تحقیق حاضر ازجمله طیف نگاشته های پاره گفتارها و جدول آمار توصیفی همبستگی متغیرها بیانگر این است که میان احساس غم و حالت خنثی از یک سو و احساس شادی و خشم از سویی دیگر ارتباط اکوستیکی بیشتری دیده می شود.