بررسی تنگناها و موانع موجود در ارزیابی طرحهای سرمایه گذاری در بانکداری بدون ربا و چگونگی ایجاد وحدت رویه در نظام بانکی

هدف از پژوهش حاضر بررسی تنگناها و موانع موجود در ارزیابی طرحهای سرمایه گذاری در نظام بانکی کشور می باشد. این پژوهش به روش توصیفی و بررسی نمونه ای در سال 1389 انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش کارشناسان بخش ارزیابی طرحها شاغل در بانک های سپه، تجارت، صادرات، صنعت و معدن، پاسارگاد و سرمایه می باشند. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه خود ساخته و با توجه به موانع ارزیابی طرحها، انجام گرفت. پس از تدوین پرسشنامه و داده های به دست آمده از طریق 180 پرسشنامه تکمیل شده، با استفاده از نرم افزار آماریeviewsوspss به تجزیه وتحلیل داده ها پرداخته شد و برای بررسی فرضیات پژوهش و مشخص نمودن موانع موجود درارزیابی طرحها، ضمن استفاده از آمار توصیفی، از آزمونهای ناپارامتریک رتبه، کروسکال والیس وهمچنین تحلیلهای رگرسیونی با استفاده از داده های تابلویی استفاده شد. یافته ها نشان داد که موانع بازار، فنی، مالی و کمی به ترتیب بیشترین اثر گذاری را در ارزیابی طرحهای سرمایه ای در سیستم بانکی کشور دارند. همچنین با استفاده از آزمون ناپارامتریک رتبه بررسی نمودیم که آیا این موانع با اطمینان 95 درصد می تواند مانعی در ارزیابی طرحها باشد که در هر چهار مورد تأیید گردید چرا که مقدار سطح معنی داری آزمون در همه حالت ها از مقدار 0.05 کوچکتر بود. در نهایت با استفاده از مدل تحلیل رگرسیونی به بررسی دقیقتر ویژگیهای نمونه مورد بررسی در بانکهای مختلف پرداختیم. در یک مدل رگرسیونی که میزان تحصیلات و سابقه کار کارکنان موجود در نمونه به عنوان متغیر مستقل و موانع ارزیابی طرحها به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده، تحلیل انجام شده است و به این نکته دست یافتیم که بانکهایی که نیروهای با تحصیلات بالاتری در نمونه داشته اند شدت مشکلات را کمتر گزارش کرده اند. همچنین با بررسی نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده های پژوهش نتیجه گرفته شد که سیستم ارزیابی طرحهای سرمایه ای در بانک های کشور در هر چهار مانع فنی، مالی، بازار و کمی دچار مشکل می باشد و روش های ارزیابی طرحهای سرمایه ای دارای چارچوب همگن و قابل قبول نمی باشد. بین روشهای ارزیابی طرحها در بانک های مختلف تفاوت معنی داری مشاهده می شود که این ناشی از عدم وحدت رویه در ارزیابی طرحهای سرمایه ای می باشد. همچنین نتیجه گرفته شد که درسیستم بانکی کشور بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش مانع بازار مهمترین مانع در ارزیابی طرحهای سرمایه ای می باشد و پس از آن موانع فنی و مالی و کمی در اولویت قرار دارند. در نهایت برای رفع مشکلات موجود و جهت یکسان سازی روش ارزیابی طرحهای سرمایه ای پیشنهاد می گردد که روش یونیدو که مکمل با نرم افزار comfar ارائه گردیده است به دلیل ارجحیت داشتن بر سایر روش های دیگر به عنوان روش محوری در سیستم بانکی استفاده گردد و همچنین یک گروه کارشناسی زیر مجموعه ی کمیسیون مربوط در شورای هماهنگی بانکهای دولتی و کانون بانکهای خصوصی روی طراحی و عملیاتی کردن یک روش علمی، یکپارچه و بومی با محوریت روش یونیدو برای ارزیابی طرحها در نظام بانکی کشور فعال شود.