پژوهش در عوامل مورفوژنز، مورفودینامیک و مخاطرات محیطی حوضه ی آبریز کرگانرود با استفاده از gis در منطقه تالش

بررسی عوامل موثر در ایجاد اشکال فرسایشی و تغییرات ژئومورفولوژیکی حاصل از آن ها یکی از موضوعات مورد توجه در حوضه ها می باشد. این تغییرات و دگرگونی ها ناشی از عوامل مختلفی می باشند، لذا مطالعه ی آن ها باید به صورت سیستماتیک صورت گیرد تا با شناخت و بررسی دقیق آن بتوان تحلیلی درست و منطقی از فرم ها و فرایند های ژئومورفولوژیکی داشته باشیم. برای عوامل مورفوژنز و مورفودینامیک و مخاطرات محیطی حوضه ی آبریز کرگانرود محور اصلی این پژوهش به شمار می رود. جهت انجام این پژوهش از نقشه های توپو گرافی و پوشش گیاهی و خاکشناسی 1:25000 و زمین شناسی 1:100000 حوضه و همچنین داده های ایستگاههای هواشناسی و هیدرومتری استفاده شده است و با استفاده از سامانه ی اطلاعات جغرافیایی به تهیه ی نقشه های شیب، جهات شیب، طبقات ارتفاعی و نقشه های پهنه بندی وقوع سیل، فرسایش، درجه حرارت و بارندگی برای حوضه ی مورد مطالعه پرداخته شده است. کوهستانی بودن حوضه، شیب تند دامنه ها، وجود دره های عمیق و v شکل، میانگین بالای بارندگی، نوسانات دمایی ارتفاعات، پوشش گیاهی غنی، لیتولوژی نسبتاً مقاوم به فرسایش، فعال بودن حوضه از لحاظ تکتونیک و وجود رودخانه های دائمی از ویژگی های طبیعی حوضه ی مورد مطالعه محسوب می شود. از مهمترین عوامل شکل زایی حوضه که به دنبال هوازدگی یا همزمان با آن وارد عمل می شود، سیستم شکل زایی آبی و انسانی می باشد که در کنار ویژگی های طبیعی حوضه باعث ناپایداری دامنه ها و ایجاد اشکال فرسایشی در سطح حوضه شده است. به دلیل وجود رودخانه های دائمی، فرسایش رودخانه ای از مهمترین سیستم شکل زایی حوضه به شمار می رود. از بین اشکال حاصل از فرسایش، زمین لغزش ها از رایج ترین و فراوان ترین پدیده های ژئومورفولوژیکی در سطح حوضه می باشند که بیشتر به دلیل سوء مدیریت و رفتار ناآگاهانه ی انسان، محیط های حساس و ناپایدار حوضه را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد و نهایتاً عامل زیان های طبیعی و اقتصادی در حوضه می شوند. سیلاب مخاطره آمیزترین پدیده در سطح حوضه می باشد که علاوه بر عوامل اقلیمی و خصوصیات حوضه ناشی از دستکاری بشر در طبیعت و مدیریت نادرست آبخیزداری می باشد. همچنین در پهنه بندی خطر وقوع سیل با استفاده از متغیر های شیب، زمین شناسی، خاک، پوشش گیاهی و رتبه بندی آبراهه ها، حوضه به پنج پهنه با احتمال وقوع خیلی زیاد، زیاد، نسبتاً زیاد، متوسط و کم تقسیم بندی شده است که طبق نقشه ی پهنه بندی خطر وقوع سیل بیشترین سطح حوضه از قابلیت سیل خیزی متوسطی برخوردار می باشد. در برآورد میزان فرسایش و رسوب با استفاده از مدل epm، ضریب شدت فرسایش حوضه 22/0 بدست آمد که با توجه به جدول طبقه بندی شدت فرسایش، کلاس فرسایش پذیری خاک در گروه چهار یعنی فرسایش کم قرار می گیرد. همچنین میزان فرسایش ویژه و رسوب ویژه ی کل حوضه به ترتیب 48/394 و 25/339 متر مکعب در کیلومتر در سال و فرسایش کل و رسوب کل حوضه نیز به ترتیب 68/239997 و 3/206396 متر مکعب در سال برآورد شد.