بررسی پترولوژیکی و ژئوشیمیایی توده های آذرین منطقه ی تکیه ی بالا (جنوب شرق کردستان) با نگرشی ویژه بر کانسار سازی آهن

کانسار آهن تکیه بالا در جنوب شرقی استان کردستان و در نزدیکی کانسارهای آهن گلالی و خسروآباد واقع شده است. این کانسار جزو کانسارهای آهن بخش شمالی زون سنندج-سیرجان و گروه کانسارهای آهن قرارگرفته در مرز مشترک استانهای همدان، کردستان و کرمانشاه می باشد. این کانسار از سه عدسی تشکیل شده که در مجموع دارای 1 کیلومتر طول و 300 متر عرض می باشند. عیار ماده ی معدنی این کانسار 70% fe2o3، میزان سیلیس حدود 11% و میزان فسفات حدود 15/0% بوده و مگنتیت کانه ی اصلی آن است. به طور کلی دو دسته سنگ آذرین در منطقه مورد مطالعه وجود دارد: الف) کمپلکسی از سنگهای درونی شامل گرانیت، کوارتزمونزونیت، کوارتزمونزودیوریت، مونزونیت، دیوریت، کوارتزدیوریت، گابرو و گابروی دیوریتی با سن ائوسن-الیگوسن که کانسار تکیه ی بالا در درون این سنگها قرار دارد. ب) سنگهای خروجی شامل تراکی آندزیت، ریولیت و توف ریولیتی-ریوداسیتی با سن تریاس-ژوراسیک. سنگهای درونی متاآلومین بوده و متعلق به سریهای ماگمایی کالک آلکالن و شوشونیتی می باشند. این سنگها دارای ویژگی های ژئوشیمیایی مناطق حاشیه ی فعال قاره ای و گرانیتوئیدهای نوع i هستند که کمی دچار آلایش پوسته ای شده اند. البته نمونه های گرانیتی تاحدی دارای ویژگی های ژئوشیمیایی گرانیتوئیدهای نوع a (مانند محتوای بالای zr و hfse) نیز می باشند. از بین سنگ های خروجی تراکی آندزیت متاآلومین بوده و ریولیت و توف ریولیتی-ریوداسیتی پرآلومین هستند و همه ی آنها متعلق به سری ماگمایی شوشونیتی می باشند. همچنین سنگهای بیرونی دارای ویژگی های ژئوشیمیایی مناطق فرورانش و ماگماتیسم نوع i هستند که دچار آلایش پوسته ای شده اند. تجمع کانیایی شامل مگنتیت-اکتینولیت-کلریت که در کانسار تکیه ی بالا قابل مشاهده است به همراه میزان نسبتاً بالای فسفر و سنگهای همراه آن، این کانسار را مشابه کانسارهای نوع کایرونا می سازد و به نظر می رسد که مگنتیتهای کانسار تکیه ی بالا از یک مذاب دیوریتی مشتق شده باشند.