تأثیر انواع بستر های کشت خاکی و بدون خاک بر عملکرد و وضعیت تغذیه ای مینی تیوبر های سیب-زمینی

سیب زمینی ( solanum tuberosum l.) یکی از محصولات زراعی با اهمیت اقتصادی در دنیا است کشت بافت سیب زمینی نقش مهمی در بهبود ویژگی های سیب زمینی زراعی ایفا می کند. امروزه بخش بیشتری از تولید سیب زمینی در دنیا از طریق غده های عاری از ویروس کشت بافتی انجام می شود. مینی تیوبر سیب زمینی نقش مهمی در سیستم تولید بذر آن دارد. مینی تیوبرهای سیب زمینی غده های کوچک عاری از بیماری ها هستند که از گیاهچه های آزمایشگاهی پس از انتقال به گلخانه تولید می شوند و غده های بذری سالم و با کیفیت بالا تولید می کنند. معمولاً قطر 5 تا 20 میلی متر و وزن 1/0 تا 10 گرم دارند. سیستم های هیدروپونیک، تولید مینی تیوبر سیب زمینی عاری از ویروس را افزایش می دهد و مزایای آن شامل: کارایی بالای مواد غذایی، مصرف آب کمتر، تولید غده های بیشتر و استفاده مجدد از محلول-های غذایی مصرف شده و برداشت راحت تر غده ها نسبت به سیستم خاکی می باشد. این تحقیق در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 8 تیمار و 4 تکرار در گلخانه به پرور سبلان در شهرستان اردبیل اجرا شد. تیمار های این آزمایش بستر های کاشت آلی به همراه پرلیت بودند که شامل: 1)خاک، 2)پرلیت+خاک، 3(پرلیت+ورمی کولیت، 4(پرلیت+پیت ماس، 5(پرلیت+خاک+کمپوست، 6)پرلیت+خاک+ورمی کمپوست، 7)پرلیت، 8)پرلیت+پیت ماس شاهد (بستر مورد استفاده توسط گلخانه). خواص شیمیایی مواد اولیه بسترها ec و ph بستر های هیدروپونیک در نسبت 1:5 بستر به آب و در خاک در عصاره گل اشباع، na تبادلی، ca، oc، om ، cec،k ، p، n و خصوصیات فیزیکی بسترها در قبل از کشت شامل جرم مخصوص ظاهری و حقیقی و تخلخل و بافت خاک اندازه گیری شد. شاخص کلروفیل ، سطح برگ، ارتفاع بوته، قطر ساقه در محل طوقه و پس از برداشت، تعداد غده ها، اندازه غده ها، وزن مخصوص غده ها، وزن تر و خشک ریشه ها و بخش هوایی. غلظت عناصر غذایی(n,p,k,na) در ریشه ها و بخش هوایی اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنی داری را در خصوصیات فیزیکی تیمارها و شاخص های رشدی و میزان جذب عناصرn ،p ،k ،na ، ca در اندام های هوایی و ریشه و خصوصیات مینی تیوبرها نشان داد. بیشترین جرم مخصوص ظاهری و حقیقی در تیمار خاک و کمترین در تیمارهای پرلیت و پرلیت+ ورمی کولایت بدست آمد. بیشترین و کمترین میزان تخلخل در پرلیت و خاک بود. بیشترین و کمترین میزان ph و ec در تیمارهای خاک و پرلیت+ورمی کولایت بود. بیشترین قطر طولی و عرضی، تعداد، وزن تر و خشک غده ها در تیمار پرلیت+پیت ماس و کمترین در تیمار خاک مشاهده شد. قطر ساقه در محل طوقه و سطح برگ به ترتیب در تیمارهای پرلیت+پیت ماس و خاک به ترتیب بیشترین و کمترین بود. ارتفاع بوته، کلروفیل،وزن تر و خشک اندام هوایی در تیمارهای پرلیت+خاک+کمپوست بیشترین بود. وزن تر و خشک ریشه نیز در تیمار پرلیت+پیت ماس بیشترین مقدار را داشت. n، p،k اندام هوایی و ریشه به ترتیب در تیمارهای پرلیت+خاک+ورمی کمپوست و پرلیت+خاک+کمپوست بیشترین بود. و پرلیت+پیت ماس (با نسبت 1:1 حجمی به حجمی) به عنوان بهترین بستر کشت هیدروپونیک برای مینی تیوبر سیب زمینی توصیه می شود