بررسی عوامل موثر بر فرسودگی شغلی معلمان آموزش و پرورش شهرستان برخوار و ارائه ی راهکارهایی جهت پیشگیری آن

چکیده هدف از این تحقیق بررسی عوامل موثر بــر فرسودگی شغلی معلمان آموزش و پرورش شهرستان بــرخوار و ارائه راهکارهایی جهت پیشگیری آن بود.جامعه آماری تحقیق عبارت بود از تمامی معلمان شهرستان برخوار اعم از زن و مرد در همه دوره های تحصیلی که با استفاده از روش نمونه گیــری تصادفــی منظم، 158 نفر از معلمان به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیدند. ابزار اندازه گیری در این تحقیق پرسشنامه فرسودگی شغلی ماسلاچ(1981) است و اعتبار این پرسشنامه با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ برابر با (91%=?) است. سوال اساسی تحقیق در رابطه با میزان فرسودگی شغلی معلمان زن و مرد و تفاوت آنها از لحاظ فرسودگی شغلی از دیدگاه معلمان بود. چنین فرض شد که تفاوت معناداری بین معلمین زن و مرد از لحاظ فرسودگی شغلی وجود دارد.برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی شامل فراوانی،درصد،انحراف معیار،میانگین و نمودار ستونی استفاده شد و محاسبات با نرم افزار spss/windows صورت گرفت. هم چنین از آمار استنباطی شامل ضریب رگرسیون و تحلیل واریانس چند متغیره به منظور تعیین میزان معنا داری سوالات استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که 8/34 درصد معلمان دارای فرسودگی شغلی در بعد خستگی عاطفی می باشند و در واقع بیشتر آنان قادر به برقراری روابط عاطفی با دیگران هستند. 6/14 درصد از معلمان از فرسودگی شغلی در بعد مسخ شخصیت رنج می برند،بنابراین اکثریت آنان دارای نگرش منفی نسبت به دیگران،احساسات منفی و یا پاسخهای غیراحساسی نسبت به دیگران نیستند.6/76 درصد از معلمان دارای فرسودگی در بعد فقدان عملکرد فردی هستند که نشان دهنده آن است که معلمان از تلاشهای حرفه ای خود برداشت منفی داشته و احساس می کنند که در شغلشان پیشرفتی ندارند. میزان فرسودگی شغلی به تفکیک جنسیت نیز مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که در هر سه بعد فرسودگی شغلی،معلمین مرد درصدهای بیشتری را به خود اختصاص داده اند و علائم فرسودگی بیشتری از خود نشان دادند. در بین معلمان شهر و روستا در بعد مسخ شخصیت تفاوت معناداری وجود ندارد لکن معلمان شاغل در روستا خستگی عاطفی بیشتری نسبت به همتایان خود در شهر دارند و علائم فرسودگی شغلی در بعد فقدان عملکرد فردی در معلمان شاغل در شهر نسبت به همتایان خود در روستا بیشتر است. این تحقیق نشان داد که بین میزان تحصیلات معلمان و مسخ شخصیت رابطه معناداری وجود دارد. از دیدگاه معلمان عوامل فردی،سازمانی و محیطی در پیگیری از فرسودگی شغلی تأثیر خواهد داشت.استفاده از روشهای علمی آزمایش و انتخاب افراد برای شغل معلمی،آموزش افراد هنگام ورود به شغل،دادن پاداش ها و امتیازها به افراد متناسب با عملکردشان،رسیدگی به وضعیت معیشتی- رفاهی و بهداشتی،رفع تبعیض و قرار گرفتن ضابطه به جای رابطه و ... از جمله راههای پیشگیری از فرسودگی شغلی پیشنهاد شده است.