ارزیابی تغییرات و ارتباط سیستم آنتی اکسیدانی آنزیمی و غیر آنزیمی سرم در اسب های عرب مبتلا به پنومونی

استرس اکسیداتیو یکی از عوامل مهم بروز بسیاری از آسیب ها و بیماریها در انسان و حیوانات مختلف محسوب می شود. این پدیده به علت عدم تعادل بین اکسیدانها و آنتی اکسیدانها و به تبع آن تشدید تولید رادیکال های آزاد اکسیژن و نیتروژن و تخریب ساختار و عملکرد ماکرومولکولهایی از قبیل dna، پروتئین و لیپیدها در بدن رخ می دهد. اخیرآ اثبات شده است که بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری های عفونی با روندهای استرس های اکسیداتیو ارتباط نزدیک دارند. با توجه به اهمیت آنتی اکسیدانها در پیشگیری از پدیده استرس اکسیداتیو و به تبع آن پیشگیری از بروز بیماری های ناشی از آن، در این تحقیق هدف ارزیابی کلی تغییرات سیستم آنتی اکسیدانی آنزیمی و غیر آنزیمی سرم در اسب های عرب مبتلا به پنومونی و بررسی ارتباط بین دو جزئ سیستم آنتی اکسیدانی در این بیماری می باشد. در اسب داری های اطراف تبریز از 20 اسب عرب مبتلا به پنومونی و 20 اسب عرب سالم و فاقد عوارض مذکور نمونه خون دریافت گردید. تمام مشخصات اسب های مذکور نظیر سن، نژاد،جنس، تعداد زایمان و منطق? درگیری آنها یاداشت شد. از لحاظ بالینی نیز تمام نشانه ها ثبت گردید و بیماری با توجه به نشانه های بالینی تائیدگردید. نمونه های خونی مورد نیاز از ورید وداج اسب ها اخذ گردید. نمونه های خون مورد نظر پس از انتقال به آزمایشگاه سانتریفیوژ شده (g 2000 به مدت 10 دقیقه) و سرم آن جدا گردید و در دمای 20- درجه سانتیگراد تا زمان آنالیز ذخیره شد. سپس پارامترهای مختلف سرم از جمله آنتی اکسیدان های آنزیمی شامل کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز و همچنین میزان تیول تام، پراکسیداسیون لیپیدی و میزان آنتی اکسیدان تام سرم در هر دو گروه کنترل و بیمار اندازه گیری و با هم مقایسه گردید. نتایج نشان داد که میزان مالون دی آلدهید (mda) به عنوان شاخص پراکسیداسیون لیپیدها به طور معنی داری (p <0.05) در گروه اسبان مبتلا به پنومونی بیشتراز اسبان سالم می باشد. همچنین میزان فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز و سطح تیول تام سرم در گروه بیمار نسبت به کنترل کاهش معنی داری داشتند در حالیکه میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز در گروه بیمار نسبت به کنترل افزایش نشان داد. علاوه بر این، وضعیت آنتی اکسیدان تام سرم در اسب های مبتلا به پنومونی نسبت به کنترل کاهش نشان داد اما این کاهش معنی دار نبود (p>0.05). بررسی ضریب همبستگی بین تیول تام به عنوان آنتی اکسیدان غیر آنزیمی با سایر آنتی اکسیدان ها و همچنین با وضعیت آنتی اکسیدان سرم در اسب های مبتلا به پنومونی، بیشترین ارتباط را با mda به عنوان شاخص استرس اکسیداتیو نشان داد ((r2=0.251. نتایج حاصل به خصوص افزایش پراکسیداسیون لیپیدها ایجاد استرس اکسیداتیو را در بیماری پنومونی تأیید می نماید. علاوه بر این، نتایج نشان می دهد که کاهش فعالیت آنزیم sod و همچنین کاهش میزان تیول تام در اسب های مبتلا به پنومونی می تواند یکی از دلایل مهم افزایش استرس اکسیداتیو و همچنین افزایش سطح پراکسیداسیون لیپیدی در اسب های بیمار محسوب گردد. لذا پیشنهاد می شود که جهت تقویت سیستم آنتی اکسیدانی در اسب های مبتلا به پنومونی به عنوان جایگزین از ویتامین e، ویتامین c، سلنیوم، روی و یا گیاهان دارویی حاوی آنتی اکسیدان قوی استفاده گردد.