تأثیر غلظت های مختلف کبالت بر وضعیت آبی و شاخصه های رشد لوبیای چیتی

تنش ناشی از عناصر فلزی که به صورت مسمومیت یا کمبود ظاهر می شود، سال ها ست توجه فیزیولوژیست های گیاهی و پژوهشگران علوم زراعی را به خود جلب کرده است. آلودگی های محیط زیست به وسیله عناصر سنگین به صورت گسترده ای با فعالیت های انسان در ارتباط است. به دنبال افزایش فعالیت های صنعتی در برخی از مناطق، احتمال راه یابی ترکیباتی همچون کبالت به منابع آب و خاک زیاد است. اگرچه کبالت برای انجام فعالیت های متابولیکی ضروری است اما غلظت های بالایی از این عنصر باعث ایجاد سمیت و تداخل در فعالیت های فیزیولوژی و بیوشیمیایی گیاهان می شود. کبالت یکی از عناصر سنگین است که در برخی پساب های صنعتی دیده می شود. به منظور بررسی اثر کبالت بر وضعیت آبی و شاخص های رشد لوبیا چیتی، تراکم رنگدانه های اصلی و غلظت این عنصر در اندام های مختلف گیاه آزمایشی گلدانی در قالب طرح کاملاٌ تصادفی با پنج تیمار (0، 20، 70، 150 و220 میلی گرم کلریدکبالت برکیلوگرم خاک خشک) چهار تکرار در گلخانه دانشگاه شهرکرد اجرا شد. در پایان مرحله بلوغ فیزیولوژیکی، اندام های لوبیا چیتی (برگ، ساقه و ریشه) جدا و پس از اندازه گیری سطح برگ، طول ساقه و طول ریشه، وزن تر و خشک آن ها تعیین شد، سپس میزان کبالت در ساقه، ریشه و برگ خشک شده اندازه گیری شد. کاربرد کبالت بر وضعیت آبی لوبیا چیتی (پتانسیل آبی و اسمزی) معنی دار بود (01/0p<)، بالاترین میزان پتانسیل آبی در تیمار 3 یعنی غلظت 70 میلی گرم کبالت بر کیلوگرم و بالاترین پتانسیل اسمزی در تیمار 2 (20 میلی گرم بر کیلوگرم) مشاهده شد، و در تمام تیمارهای آزمایشی، پتانسیل اسمزی نسبت به پتانسیل آبی منفی تر بود. در تیمار 2 (20 میلی گرم کبالت بر کیلوگرم خاک) تمام شاخص های رشد (وزن های خشک برگ، ساقه، ریشه و بوته لوبیا چیتی، سطح برگ، طول ساقه و ریشه افزایش یافتند (01/0p<)، در غلظت های زیادتر کبالت تمام شاخص های رشد تحت تأثیر منفی کبالت قرار گرفته و به صورت خطی کاهش یافتند. یک رابطه ی خطی قوی بین غلظت کبالت خاک و تراکم کبالت در برگ، ساقه، ریشه و بوته لوبیا جیتی دیده شد (01/0p<)، ولی بیشتر کبالت جذب شده در ریشه لوبیا چیتی انباشته گردید. ضریب آلومتری نیز در غلظت 20 میلی گرم بر کیلوگرم کبالت خاک، دارای بیشترین مقدار بود (05/0p<) و سپس کاهش یافت. بیشترین میزان بازدارندگی رشد در لوبیا چیتی، در تیمارهای 4 و 5 یعنی (150 و 220 میلی گرم کبالت بر کیلوگرم) مشاهده شد. کلروفیل های a و b و کلروفیل کل در برگ های میانی هر بوته با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر اندازه گیری و کلروفیل کل از مجموع دو کلروفیل a و b بدست آمد. به طور کلی غلظت های 150 و 220 میلی گرم کلرید کبالت خاک، باعث کاهش معنی دار کلروفیل نسبت به شاهد شد (05/0p<). نسبت تراکم کلروفیل b به a در لوبیا چیتی حدود 2 بوده و در غلظت های مختلف کبالت خاک ثابت می باشد