ایجاد ریشه های مویین در شیرین بیان و زنجبیل شامی و اثر محرک ها در میزان تولید ماده موثره گلیسیریزین و ایزولیکویریتیجنین در ریشه های تراریخت شیرین بیان

شیرین بیان و زنجبیل شامی از گیاهان دارویی با ارزش و بومی ایران می باشند .با توجه به اهمیت متابولیت های ثانویه دراین گیاهان، در این تحقیق ازروش القاء ریشه های مویین تراریخت استفاده شد. رشد سریع، پایداری ژنتیکی و بیوسنتزی و زمان کوتاه دو برابر شدن ریشه های مویین، آنها را سیستم مناسبی برای تولید متابولیت های ثانویه ساخته است.کشت ریشه های مویین با استفاده از سویه ar15834 باکتری آگروباکتریوم ریزوژنز در ریزنمونه های ریشه، ساقه و برگ شیرین بیان و همچنین ریزنمونه های ساقه و برگ زنجبیل شامی بررسی گردید. حضور ژن rolb در لاین های ریشه مویین توسط pcr و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژن rolb بررسی شد. تولید گلیسیریزین و ایزولیکویریتیجنین در ریشه های مویین شیرین بیان توسط hplc اندازه گیری شد. اثر محرک های اسید سالیسیلیک و متیل جازمونات بر روی سرعت رشد و تولید متابولیت های ثانویه در ریشه های تراریخت شیرین بیان مورد بررسی قرار گرفت. ظهور ریشه های مویین در شیرین بیان و زنجبیل شامی به ترتیب 28-21 و 10-7 روز بعد از تلقیح مشاهده شدند. نتایج بدست آمده از ریشه های مویین شیرین بیان، سه فنوتیپ متمایز: ریشه های مویین معمولی، ریشه های شبه کالوس و ریشه های تولید کننده کالوس را نشان داد، در حالیکه تنها فنوتیپ ریشه های مویین معمولی در زنجبیل شامی دیده شد. بالاترین فراوانی تراریختی در شیرین بیان و زنجبیل شامی به ترتیب 50 و 80 درصد بدست آمد. بر خلاف تحقیقات قبلی، در کشت ریشه های مویین شیرین بیان در شرایط این ویترو گلیسیریزین سنتز شد و در برخی از آنها تولید متابولیت های تولید شده بیشتر از ریشه های معمولی بودند. اسید سالیسیلیک سبب افزایش تولید گلیسیریزین و کاهش آشکار وزن خشک ریشه گردید. متیل جازمونات در غلظت های 200-100 میکرو مولار وزن خشک را افزایش داد، هر چند این افزایش معنی دار نبود.