بررسی تأثیر تلقیح با قارچ آربوسکولار مایکوریزا بر فیزیولوژی و جنبه های ریزازدیادی چهار رقم تجاری انگور ایرانی

اطلاعات کمی در مورد تأثیر پیش تیمار قارچ های آربوسکولار مایکوریزا بر ریزازدیادی گیاهی وجود دارد. در پژوهش حاضر، اثرات مایه کوبی چهار رقم انگور (عسگری، خلیلی، کشمشی و شاهرودی) با سه گونه مختلف این قارچ (glomus mosseae, g. fasciculatum, g. intraradices) برجنبه های مختلف رشد و فیزیولوژی قلمه ها و نیز امکان بهبود فرایند ریزازدیادی آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا چهار رقم انگور تلقیح شده با مایکوریزا، از نظر تغییرات حاصله در برخی صفات مورفولوژیکی (تعداد برگ و شاخه، طول بوته و سطح برگ کل بوته) در فواصل زمانی 0، 30، 60 و 90 روز پس از مایه کوبی بررسی شدند. سپس طول ریشه، درصد کلونیزاسیون ریشه و پارامترهای بیوشیمیایی (کلروفیل کل، قند کل برگ و فنل کل برگ و ریشه) 90 روز پس ازمایه کوبی ارزیابی گردید. گیاهچه ها با سه گونه آربوسکولار مایکوریزا و همچنین ترکیبی از آن ها تحت شرایط گلخانه ای تلقیح شدند. تلقیح مایکوریزایی، پارامترهای رشد و صفات بیوشیمیایی اندازه گیری شده را به طور معنی دار افزایش داد. گونه های مطالعه شده، قابلیت کلونیزه کردن و برقراری ارتباط با ریشه بوته انگور را داشته، میزان فنل (به عنوان عامل دفاعی)، قند و کلروفیل و نیز رشد رویشی تحت تأثیر مایکوریزا بهبود یافت. میوه انگور غنی از ترکیبات آنتی اکسیدان است و فلاونوئید کوئرستین، اصلی ترین ترکیب فلاونوئیدی موجود در آن است. در این تحقیق، به بررسی میزان کوئرستین در اندام های رویشی بوته های انگور مورد مطالعه پرداخته شد و نیز تأثیر نوع نمونه برگی آن (خشک یا تازه) بر میزان این فلاونوئید مورد آزمون قرار گرفت. نتایج آشکار ساخت که آربوسکولار مایکوریزا می تواند مقدار کوئرستین را بسته به گونه قارچ مورد استفاده و رقم انگور افزایش دهد. همچنین از نتایج چنین استنباط شد که مقدار کوئرستین در برگ و ساقه تقریباً معادل مقدار آن در بذر و پوست میوه در نتایج آزمایش های محققان دیگر است و خشک کردن ماده گیاهی احتمالاً مقدار این فلاونوئید را به طور قابل توجهی کاهش می دهد. مطالعات ریزافزایی، 90 روز پس از تلقیح آغاز شد. واکنش درون شیشه ای شامل سرعت سبزشدن جوانه، درصد آلودگی و استقرار کشت، میزان تکثیر در مرحله اول ریزازدیادی، تعداد برگ، شاخه و ریشه، سرعت آغازش ریشه و طول شاخه و ریشه در مراحل دو و سه ریزنمونه های تک گره بوته های انگور مایه کوبی شده و نشده (شاهد) در گلخانه با بوته های مایه کوبی نشده تاکستان مقایسه شد. این آزمایش ها به طور قانع کننده نشان می دهند که مایکوریزا، سرعت سبزشدن جوانه و درصد آلودگی محیط کشت را به طور معنی-دار بهبود می بخشد و میزان این تأثیر بسته به گونه آربوسکولار مایکوریزا و رقم انگور متفاوت است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که سلامتی و وضعیت فیزیولوژیکی گیاهان مادری، برای استقرار کشت درون شیشه از اهمیت زیادی برخوردار است لذا ترکیب زیست فن آوری مایکوریزا با کشت بافت به منظور رسیدن به نتایج بهتر پیشنهاد می شود.