پویایی رشد ریشه های موئین نهالهای بلوط و سرونقره ای به روش آگر

ریشه ها نقش بسیار مهمی در بقای درختان و ترکیب توده های جنگلی داشته،ریشه های موئین بیشترین سهم را در جذب رطوبت و مواد غذایی دارند. بقای نهال در جنگلکاریها بسیار وابسته به ریشه های موئین است. این تحقیق به منظور یافتن رابطه ریشه های موئین با اندام های رو زمینی و مقایسه رشد سیستم ریشه ای سرونقره ای و بلندمازو در منطقه جنگلکاری شده در نزدیکی روستای نامن گرگان با استفاده از روش آگر انجام شده است. در این روش امکان مطالعه رشد ریشه به صورت پویا و مقایسه توزیع رشد ریشه در جهات جغرافیایی و فواصل مختلف میسر است. نمونه برداری در فواصل 20، 50 و 100 سانتیمتر از 10 نهال(5 نهال 3ساله بلوط و 5 نهال 3ساله سرونقره ای در جهات مختلف جغرافیایی در 6 مرحله در تاریخ های 5 آبان، 19 آبان، 4 آذر، 19 آذر، 3 دی و 15 دی سال 1388 انجام شد و در مجموع 720 نمونه از ریشه دو گونه اخذ گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری تی-تست غیرجفتی، من-ویتنی، آنالیز واریانس یکطرفه، آزمون مربع کای، همبستگی و رگرسیون استفاده شده است. نتایج نشان داد که قطر، طول، وزن، حجم و سطح ریشه دو گونه در جهات جغرافیایی و فاصله های مختلف از نهال تفاوت آماری معنی داری در سطح اطمینان 95 درصد با یکدیگر نداشتند. اما الگوی رشد ریشه های دو گونه در رابطه با فاصله از نهال متفاوت بود.به طوری که با افزایش فاصله از پایه نهال پارامترهای ریشه موئین سرونقره ای کاهش یافت اما این امر در مورد بلوط به طور معکوس بود. تمام پارامترهای ریشه سرونقره ای به غیر از قطر ریشه از بلوط بیشتر بود که نشان می دهد بلوط دارای ریشه ای قطور و عمقی است. با نزدیک شدن به پایان دوره نمونه برداری تمام پارامترهای ریشه موئین بجز قطر کاهش یافتند که بیانگر این است که رشد قطری ریشه های‎ موئین هر دو گونه تا پایان فصل پاییز کماکان در منطقه تحقیق ادامه دارد. دلیل کم شدن سایر پارامترهای ریشه، رشد ریشه های موئین و الحاق آن به ریشه های جانبی می باشد. این تحقیق نشان داد که روش آگر می تواند به عنوان یک روش مناسب در مطالعات پویایی رشد ریشه های موئین نهال های جنگلی مورد استفاده قرار گیرد. کلمات کلیدی: سرونقره ای، بلندمازو، پویایی رشد، ریشه موئین ، روش آگر، نهال.