اندازه گیری رادیواکتیویته طبیعی موجود در برگ و ریشه سبزی های پهن برگ منطقه لرستان و مقایسه با مقدار آن مواد در خاک استفاده شده برای کاشت گیاه با استفاده از روش طیف سنجی گاما

تمام موجودات زنده در معرض تابش پرتوهای طبیعی هستند. انسان و سایر موجودات زنده در عین حالی که در معرض تابشی قرار دارند که به بافت زنده صدمه می زند، با این حال زنده مانده و متحول می شوند. برای تخمین خطرات بالقوه پرتوهای تولیدی توسط بشر اغلب آن را با سطوح پرتوهای طبیعی زمینه مقایسه می کنند. هدف مطالعه اثر پرتو بر محیط است که آن را «آسیب» می نامند و ساختار اولیه را تخریب می کند و اغلب در اثر یونش رخ می دهد. از نقطه نظر زیستی، مهم ترین نکته این است که ذراتی که به بدن می تابند دارای انرژی هستند که می تواند به اتم ها و مولکول های سلول های زنده منتقل شود و اثر تخریبی روی کار طبیعی آن ها داشته باشد. چون یک موجود زنده از سلول ها، بافت ها و عضوهای فراوانی تشکیل شده است، انتظار می رود تخریب یک اتم نامحسوس باشد، اما قرار گرفتن در معرض برخورد ذرات یا تابش پرتوهای بسیار می تواند در کار گروهی از سلول ها اختلال ایجاد کند و از این رو بر کل بدن تاثیر بگذارد. با انجام این پژوهش مقدار عناصر پرتوزای موجود در خاک و سبزی های پهن برگ منطقه لرستان و همچنین مقدار این عناصر در ریشه غده ای این سبزی ها به روش طیف سنجی به کمک آشکارساز hpge اندازه گیری شد. این بررسی روی پنج نمونه از پُر مصرف ترین سبزی های پهن برگ و خاک مربوط به آن ها از چهار ناحیه مختلف واقع در شمال، جنوب، شرق و غرب استان لرستان صورت گرفته است. نمونه های آزمایش شده عبارتند از چغندر، کاهو، کلم، هویج، اسفناج و خاکی که در آن رشد کرده اند همچنین ریش? بعضی از این سبزی ها از جمله هویج و چغندر قند که دارای ریشه غده ای هستند، اندازه گیری های انجام شده توسط آشکارساز hpge صورت گرفته است و سنجه آن بر اساس روابط حاکم بر این نوع آزمایش ها انجام شده است. میزان دقت و درستی عمل آشکارساز با مقایسه بین نتایج اندازه گیری نمونه های یکسان اندازه گیری شده توسط دستگاه های موجود در آزمایشگاه واحد حفاظت در برابر تابش سازمان انرژی اتمی ایران و دستگاه طیف سنج دانشگاه پیام نور کنترل و پس از کسب اطمینان، اندازه گیری ها انجام شده است. در ضمن میزان پرتوزایی رادیونوکلئیدهای طبیعی موجود در نمونه ها، مورد بحث و بررسی قرارگرفته است. در پایان نیز راه های دریافت دز توسط افراد و روش های کاهش دز دریافتی به طور مختصر بررسی شده است. علت انتخاب استان لرستان برای این مطالعه امکان دسترسی به نمونه های مورد نیاز و همسایه بودن این استان با استان خوزستان و همچنین نفت خیز بودن شهرستان پلدختر در این منطقه است، زیرا مناطق نفت خیز به علت داشتن خاک های غنی از مواد پرتوزا در پرتوگیری انسان نقش موثری دارند. به علت تأثیر مواد پرتوزا روی اندام های مختلف بدن، در این پژوهش عناصر پرتوزایی که می تواند در پرتوگیری بدن به ویژه اندام های داخلی نقش داشته باشند، اندازه گیری شده است. همچنین پیشنهاد می شود، با این روش میزان پرتوزایی رادیونوکلئیدهای موجود در سایر محصولات غذایی در مناطق مختلف کشور اندازه گیری و بررسی شود.