بررسی و تحلیل های کمی و کیفی مخروط افکنه های دامنه شمالی رشته کوه بینالود با توجه به برنامه ریزی محیطی

چکیده مخروط افکنه ها یکی از برجسته ترین عناصر ژئومورفیک در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می روند (چورلی،1383،288). در دامنه های شمالی رشته کوه بینالود نیز به دلیل حاکمیت شرایط خشک و نیمه خشک مخروط افکنه ها را در همه جا می توان مشاهده نمود. از بزرگ ترین و مهم ترین مخروط افکنه های دامنه شمالی بینالود می توان مخروط های طرق، گلستان، زشک _ سر آسیاب، فیریز، اسجیل، گلمکان، فریزی و اخلمد را نام برد. این مخروط افکنه ها عمدتا در دوران چهارم زمین شناسی(کواترنری) تشکیل شده اند که حاصل آورد رسوب از حوضه های زهکشی دامنه شمالی بینالود هستند. مخروط افکنه ها مورد بهره برداری های گوناگون توسط انسان قرار می گیرند. بدیهی است تداوم و تشدید این بهره برداری ها و فعالیت های مربوطه با روند فعلی، می تواند تاثیر منفی در نقش اقتصادی و زیست محیطی این پدیده طبیعی بگذارد. لذا به منظور ایجاد سازگاری میان فعالیت های انسان و ویژگی های طبیعی مخروط افکنه ها و اعمال مدیریت بهینه آن، شناخت همه جانبه آن ضروری می نماید. هدف از این پژوهش، شناسایی و بررسی مخروط افکنه ها و حوضه های مربوطه، به دست آوردن ویژگی های مورفولوژیکی و شاخص های مورفومتری آنها، تاثیر تکتونیک منطقه و نیز شناخت مخروط افکنه های قدیمی و جدید می باشد. در واقع مخروط های قدیمی از مرحله رسوب گذاری خارج شده و در معرض فرسایش مجدد قرار گرفته و از عوارض خاص سیستم شکل زایی مناطق خشک به شمار می روند (راچوکی،1990).همچنین بر آن بوده تا داده های مورفومتریک و ژئومتریک حوضه های آبریز و مخروط افکنه ها از طریق اندازه گیری های میدانی، تصاویر ماهواره ایirs ، نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی و نیز استفاده از نرم افزارهایی همچون excel& arc map& spss حاصل شود و مورد بررسی آماری و ریاضی قرار گرفته و استنباطهای ژئومورفولوژیکی از آن ها انجام گیرد. نتایج این بررسی ها نشان می دهد که اولا روابط ارائه شده از سوی پژوهشگران بین المللی نظیر بول درباره وجود همبستگی بین مساحت حوضه آبریز مخروط افکنه با مساحت مخروط افکنه در منطقه مورد مطالعه نیز صادق است. ثانیا با توجه به تصاویر ماهواره ای و نقشه ها مخروط های قدیمی و جدید شناسایی گردید و تاثیر فعالیت های زمین ساختی و تکتونیکی بر روی حوضه های آبریز و مخروط افکنه های منطقه آشکار شد.