پارامترهای دموگرافیک helicoverpa armigera (lepidoptera: noctuidae) روی ارقام مختلف کلزا در شرایط آزمایشگاهی

کرم غوزه پنبه helicoverpa armigera (hübner) یکی از آفات مهم با طیف میزبانی وسیع در سراسر جهان است. پارامترهای دموگرافیک شب پره h. armigera روی ده رقم کلزا (sarigol، hayula420، opera، okapi، modena، rgs003، zarfam، licord، talaye و slm046) در دمای 1 ± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد ارزیابی قرار گرفت. طول دوره لاروی به ترتیب از 13/16 تا 08/19 روز روی ارقام rgs003 و okapi متغیر بود. لاروهای پرورش یافته روی رقم sarigol طولانی ترین دوره قبل از بلوغ و لاروهای پرورش یافته روی رقم zarfam کوتاه ترین طول این دوره را داشتند. بیشترین طول عمر حشرات ماده و نر به ترتیب روی ارقام okapi (38/17 روز) و hayula420 (60/20 روز) مشاهده شد. بیشترین بقاء مراحل قبل از بلوغ کرم غوزه پنبه روی رقم opera (42/93 درصد) و کمترین آن روی رقم talaye (23/63 درصد) بود. نرخ ناخالص باروری از 2/1016 تا 4/3375 تخم به ترتیب روی ارقام licord و rgs003 متغیر بود. کمترین میزان نرخ خالص باروری روی رقم talaye (4/334 تخم) و بیشترین میزان آن روی رقم rgs003 (7/1616 تخم) ثبت شد. کمترین مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (?) روی رقم sarigol (به ترتیب 1537/0 و 16/1) و بیشترین مقادیر آن روی رقم opera (به ترتیب 1799/0 و 19/1) مشاهده شد. نرخ خالص تولیدمثل (r0) روی رقم rgs003 بیشترین مقدار (54/331 ماده/ماده/نسل) و روی رقم talaye کمترین مقدار (43/157 ماده/ماده/نسل) را داشت. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر بر مبنای پارامترهای دموگرافیک کرم غوزه پنبه روی ارقام مختلف کلزا نشان داد که ارقام hayula420، talaye، sarigol و slm046 جزء ارقام مقاوم به آفت هستند.