نقش درختان تثبیت کننده نیتروژن (کهور پاکستانی و کرت) بر ویژگی های خاک زیر اشکوب و گیاه محک

چکیده درختان در مناطق خشک و نیمه خشک تاثیر عمیقی بر توزیع منابع خاک و فرایند های زیست شیمی داشته و مواد آلی خاک به طور طبیعی تحت تاج پوشش درختان بسیار زیادتر نسبت به خارج از تاج پوشش آنها هستند. گونه های کرت و کهور پاکستانی درختانی هستند که اساساً در مناطق خشک و نیمه خشک گرمسیری یا حار هایی و نیمه حار هایی رشد می کنند. تثبیت نیتروژن، مقاومت به خشکسالی و خشکی و چند منظوره بودن (علوفه، چوب، سوخت و غذا) درختان کهور و آکاسیا برای احیای مناطق تخریب شده در مناطق خشک و نیمه خشک گرمسیری مناسب بوده اند. گونه های کرت و کهور پاکستانی از جمله گونه های تثبیت کننده نیتروژن در جنوب کشور به شمار می روند. این مطالعه با هدف بررسی و مقایسه تاثیر درختان کهور پاکستانی و کرت بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک صورت گرفت. این درختان بصورت پوشش طبیعی در روستای شلحه امام حسن عسگری از توابع شهرستان آبادان قرار گرفته است. برای انجام این مطالعه خاک تحت تسلط تاج پوشش درختان کهور پاکستانی و کرت و نمونه شاهد (فضای باز بدون درخت در فاصله حدود 1 کیلومتر از درختان) در سه عمق 0-20، 20-40 و 40-60 سانتی متری خاک در غالب طرح آزمایشی بلوک های کاملا تصادفی با 3 بار تکرار انجام شد. در این مطالعه پارامتر های از قبیل: نیتروژن معدنی، نیتروژن آلی محلول، پتانسیل معدنی شدن نیتروژن، نیتروژن کل، درصدکربن آلی، آهک، ec، ph، بافت خاک، همچنین آنالیز گیاه محک به لحاظ بررسی اثر بخشی درختان کهور پاکستانی و کرت در مقدار جذب نیتروژن و هچنین میزان تولید در گیاه محک مورد مطالعه قرار گرفت. این مطالعه بیان داشت در خاک تحت تسلط تاج پوشش درخت کرت بیشترین مقدار نیتروژن معدنی، پتانسیل معدنی شدن نیتروژن، میزان تولید گیاه محک و مقدار آهک مشاهده شده است. در حالی که در خاک تحت تسلط تاج پوشش درخت کهور پاکستانی بیشترین مقدار کربن آلی و نیتروژن کل در گیاه محک وجود داشته است. به طور ویژه اثر نوع پوشش گیاهی در تقریباً تمامی پارامتر های مورد مطالعه بر خصوصیات خاک معنی دار بوده است. در تمامی پارامتر های مورد مطالعه اختلاف قابل توجه های میان تیمار های کرت و کهور پاکستانی نسبت به تیمار شاهد وجود داشته است که نشانگر توانایی بسیار بالا و تاثیر مثبت درختان تثبیت کننده نیتروژن بر خصوصیات خاک نسبت به عرصه فاقد این گونه درختان بوده است. دیگر مطالعات نیز افزایش کربن و نیتروژن و سایر مواد مغذی را در خاک، تحت تاثیر این گونه ها طی فرآیند احیای بیولوژیک گزارش کرده اند. همچنین بیشترین مقادیر نیتروژن معدنی، پتانسیل معدنی شدن نیتروژن، نیتروژن کل خاک و کربن آلی در عمق 20-0 سانتی متری مشاهده شده است که با افزایش عمق مقدار آن کاهش یافته، در حقیقت شرکت لاشبرگ ها نقش بسیار مهمی در بهبود وضیعت مواد مغذی و کیفیت فیزیکی خاک بازی می کنند در نتیجه فعالیت بیشتر چرخه مواد آلی، ریزش لاشبرگ، تجزیه لاشبرگ و انباشته شدن ریشه ها بر روی خواص خاک تاثیر گذار بوده است. کلمات کلیدی: کهور پاکستانی، کرت، درختان تثبیت کننده نیتروژن، اثر تاج پوشش درخت، گیاهان زیر اشکوب،آبادان.