بررسی رابطه ترکیه و اسرائیل و تاثیر آن بر سیاست منطقه ای ایران در حوزه خزر(2001-2004)

پایان دوران جنگ سرد و خاتمه استیلای نظام دوقطبی بر مناسبات نظام جهانی، عصر تازه ای را رقم زد. در این دوره نوین به خصوص در شرایط ملتهب و متحول از نظام قدیم به پاردایم جدید دگرگونی های سریع در روابط واحدهای سیاسی یا ارتباطات و تعاملات منطقه ای بین کشورها به وجود آمد. نیروهای جدید با مناسبات پیچیده وارد معادلات جغرافیای سیاسی شدند و چالشهای بی سابقه ای در جای جای جهان روی داد. در این راستا با توجه به اهمیت موقعیت ترکیه و سیستم سیاسی لائیسم با اصول پان ترکیسم(البته از سال 2001 به بعد با قدرت گرفتن حزب عدالت و توسعه، لائیسم محض به سمت سکولاریسم گرایش پیدا کرده)، اهمیت تاثیرات نزدیکی آنکارا با رژیم صهیونیستی مورد توجه قرار گرفت و فرصت مناسبی برای ظهور یک اتحاد استراتژیک بین ترکیه و اسرائیل که اوج آن در سال 1996 بود فراهم شد و زمینه های جدیدی را برای همکاری مشترک این دو کشور در حوزه های مهم امنیتی نظیر منطقه خزر، و آسیای مرکزی فراهم نمود. دریای خزر به سبب واقع شدن بین دو قطعه بزرگ، یعنی آسیا و اروپا و منابع غنی انرژی دارای موقعیت ژئوپلیتیک خاص بوده و در تمام دوره های تاریخی مورد توجه ویژه کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای بوده است که در این راستا مورد توجه ویژه سیاست خارجی در قالب سیاست منطقه ای جمهوری اسلامی ایران قرار می گیرد. بنابراین وجود منافع مشترک ترکیه و اسرائیل نظیر تسلط بر منابع غنی انرژی منطقه واعمال فشار بر ایران، و... در منطقه استراتژیک خزر، باعث به خطر افتادن منافع جمهوری اسلامی ایران و به ازای آن موجب تغییر در سیاست منطقه ای ایران شد. این پژوهش با استفاده از چارچوب نظری ژئوپلیتیک و با استفاده از روش تحلیلی - توصیفی به دنبال تبیین و تحلیل روابط اسرائیل و ترکیه و تاثیر آن بر سیاست منطقه ای ایران در حوزه خزر(2004-1991) می باشد. کلید واژه: سیاست خارجی، منطقه خزر، سیاست منطقه ای، پان ترکیسم، صهیونیسم، ژئوپلیتیک.