تروریسم شرق شناسانه ی پسامدرن در آثار داستانی دان دلیلو قبل و بعد از یازده سپتامبر: «نام ها»، «مائوی دوم»، «جهانشهر» و «مرد در حال سقوط»

در پی رخداد فاجعه آمیز یازده سپتامبر و پیامدهای آن، گفتمان تروریسم به یکی از دغدغه های اصلی ادبیات امریکا بدل شده است. در این میان رُمان های تروریستی دان دلیلو (don delillo) که از سرآمدان ادبیات داستانی معاصر به شمار می رود— چه قبل و چه بعد از یازده سپتامبر— بارها مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند. آن چه آثار وی را از خیل داستان های یازده سپتامبری (9/11 fiction)، به طور خاص متمایز می سازد، شیفتگی دیرپای دان دلیلو به روایت های تروریستی ای است که به سال ها پیش از ”گذر نقره فام از نیلگون“ بر می گردد. این پژوهش به نقد و بررسی چهار رمان از این نویسنده می پردازد: نام ها (the names)، مائوی دوم (mao ii)، جهانشهر (cosmopolis) و مرد در حال سقوط (falling man). این رمان ها به ترتیب زمان نشرشان به دو دسته تقسیم می شوند: رمان های پیش از یازده سپتامبر که شامل نام ها و مائوی دوم بوده و رمان های پس از یازده سپتامبر که دربرگیرنده ی جهانشهر و مرد در حال سقوط است. این تفکیک، امکان مطالعه ی ارتباط دیالکتیک بین دو نسل از روایت های تروریستی در آثار داستانی دان دلیلو را فراهم می سازد. به تأسی از روش تحلیلی ادوارد سعید (edward said) در بررسی شیوه های مأخوذه در گفتمان شرق شناسانه (orientalism) برای بازنمایی شرق (orient)، این تحقیق در پی آشکار ساختن گرایش های شرق شناسانه ی دان دلیلو به عنوان ”نویسنده“ (author) در جهت تبدیل کردن تروریسم ِمنسوب به شرق، به واقعیتی ثابت و تک بعدی است. بررسی ”مادیتِ “(worldliness) رمان های دان دلیلو— قرار گرفتن آن ها در حوزه ی گفتمان های چیره— نیز با هدف افشاسازی برخی از نگره ها و انگاره ها ی گفتمان قدرت که تار و پود ایدئولوژیک رمان های مذکور را تشکیل می دهد، از دیگر اهداف این مطالعه است. هم چنین بر ناهمگن بودن (heterogeneity) روایت های این چهار رمان در بازنمایی تروریسم و شرق تأکید شده، شکاف ها و رخنه های گفتمانی موجود در آن ها بررسی می شود. مهار (containment) تشخیص وابستگی های تاریخی (historical contingencies) مشمول در تمام رخدادهای تروریستی، بازتولید روایت حاکم و یا در برخی موارد به طور آشکار روایت حکومتی (governmental)، محروم نگه داشتن روایت های ناهمسو که قادر به بی ثبات سازی منطق ِ خودمحور گفتمان چیره هستند و به طور کلی، ابقای مدلول (signified)، شرق، در جایگاه خود در ساختار ”سراسربین“ (panopticon) گفتمان شرق شناسانه، برخی از وظایف گفتمانی آثار داستانی دلیلو به عنوان قطعه ای از آرشیو (archive) زمانه ی ماست.