سنتز و شناسایی لیگاندهای کربوکسامیدی سه دندانه و چهار دندانه hbpq و h2bqbza با ساختار نامتقارن به روش مایع یونی و کمپلکس های (cu(ii و (ni(ii

مایع های یونی نقش بسیار مهمی در شیمی سبز ایفا می کنند و کاربردهای آزمایشگاهی و صنعتی زیادی دارند. این ترکیب ها استفاده از حلالهای آلی سمی وآلاینده را بواسطه ویژگی های منحصر به فردشان در واکنشهای گوناگون کاهش داده اند. با انتخاب مایع یونی مناسب می توان با افزایش بازده محصول، تولید محصولات جانبی را کاهش داد. اغلب مایع های یونی قابل بازیافت اند که این امر کاهش هزینه فرآیندها ی مورد استفاده را به دنبال دارد. یکی از کاربردهای مایع های یونی سنتز ترکیبات آلی مانند کربوکسآمیدها می باشد. لیگاندهای کربوکسآمیدی یکی از شاخه های توسعه یافته در شیمی کئوردیناسیون کمپلکس های فلزی می باشند. کمپلکس های فلزی با لیگاند های پیریدیل آمید به عنوان مدل های ساختاری برای تعدادی از متالو پروتیین ها مورد مطالعه قرار گرفته اند. برهمکنش یون فلز با لیگاند های پیریدیل آمید ذهنیت روشنی از ساختار پروتیین ها و متالو آنزیم ها با مراکز فلزی به دست می دهد. در روش کلاسیک ، مشتقات کربوکسامید از واکنش آمین یا دی آمین با کربوکسیلیک اسید مناسب در حضور کوپل کننده مانند تری فنیل فسفیت در حلال پیریدین سنتز شده اند. به دلیل سمیت حلال پیریدین ، بازده کم و ناکامی روش کلاسیک در سنتز برخی ساختار ها، از مایع های یونی به عنوان جایگزینی مناسب وبی زیان استفاده شده است. در این پژوهش با استفاده از tbab بعنوان محیط واکنش ملایم به سنتز لیگاندهای کربوکسآمیدی پرداخته ایم. لیگاندهای کربوکسآمیدی نامتقارنh2bpqbza و hbpq تحت شرایط بهینه با بازده بالا و زمان کوتاه واکنش نسبت به روش های کلاسیک سنتز آماده شده اند. در ادامه چهارکمپلکس جدید از لیگاند سه دندانه hbpq =n-(8-کینولین)پیریدین -2-کربوکسامید با فرمول کلی[m(bpq)x] (m = cu(ii), x = scn (1), n3 (2); m = ni(ii), x = scn (3), n3 (4)) سنتز شده اند. هم چنین کمپلکس مس با لیگاند دو آنیونی bqbza-2 سنتز شد. فرمول کمپلکس های سنتز شده در زیر آورده شده است. (1) [cu(bpq)scn] (2) [cu(bpq)n3] (3)[ni(bpq)scn] (4) [ni(bpq)n3] (5) [cu(bqbza)] لیگاندهای سنتز شده وکمپلکس های آنها به کمک تکنیک های طیف سنجی uv-vis , ft-ir,1hnmr وآنالیز عنصری مورد شناسایی قرار گرفته اند. لیگاند h2bpqbza و کمپلکس های(1) و (5) توسط پرتو x تعیین ساختار شده اند. نتایج حاصل از تکنیک های طیف سنجی و داده های ساختاری از بلور نگاری توسط پرتو x علاوه بر تایید یکدیگر اطلاعاتی در رابطه با ساختار سه کمپلکس (2) ، (3) و (4) به دست می دهند. درساختار بلوری لیگاند h2bpqbza حلقه بنزنی تقریبا هم صفحه با یکی از سیستم های حلقه کینولینی می باشد. هم چنین به علت ممانعت فضایی، دو حلقه کینولینی می پیچند. در کمپلکس (1) با ساختار هرم مربع القاعده انحراف یافته، از برهمکنش بین بون مس و اتم اکسیژن کربونیل مولکول مجاور ساختار پلیمری ایجاد شده است. هم چنین لیگاند- scn از سر نیتروزن به مرکز فلزی متصل شده است. کمپلکس (5) در شبکه اورتورومبیک متبلور شده است و چهار اتم نیتروژن، مس(ii) را احاطه کرده اند. طول پیوند cu-n آمیدکوتاهتر از دیگر پیوندهای cu-n می باشد. این امر بیانگر قوی تر بودن سیگما دهندگی نیتروژن های آمیدی دپروتونه نسبت به سایرنیتروژن ها می باشد . کلمات کلیدی: مایع یونی، لیگاندهای پیریدیل آمید، کمپلکس مس، کمپلکس نیکل