بررسی مقایسه ای تغییرات زمان و مکانی خشکسالی با تاًکید بر استان یزد

کشور پهناور ایران دارای اقالیم متعددی است و بدلیل ورود جبهه های مختلف باران زا و هم چنین ویژگی های دیگر از جمله توپوگرافی کشور این سوأل همیشه مطرح بوده است که آیا پدیده خشکسالی در بخش های شمالی، جنوبی، شرقی و یا غربی دارای شدت و فراوانی یکسانی است. در این پایان نامه سعی شده است با استفاده از آمار درازمدت ایستگاه های اصلی هواشناسی در سطح کشور و ایستگاه های سینوپتیک و کلیماتولوژی استان یزد، روند تغییرات زمانی و مکانی خشکسالی اقلیمی در سطح کشور و استان یزد مشخص و با استفاده از نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه های مناطق همگن تهیه شود. برای تحلیل شدت، فراوانی و روند خشکسالی در ایستگاه های مورد مطالعه از میانگین متحرک هفت ساله، شاخص بارش استاندارد در مقیاس های زمانی سه، شش و 12ماهه و هم چنین آزمون ناپارامتری من-کندال استفاده شده است. بر اساس نتایج بدست آمده دو دوره خشک و دو دوره مرطوب به صورت متناوب در طی دوره آماری مورد مطالعه در کشور مشخص شد، بطوری که در دوره های مذکور بخش های شمال غرب و جنوب شرق کشور رفتاری کاملاً متفاوت با سایر قسمت های کشور از خود نشان دادند. همچنین نتایج حاصل از بررسی روند خشکسالی ها نشان داد که در مقیاس سالانه، ایستگاه های موجود در جنوب شرق ، غرب و شمال غرب کشور در طی دوره زمانی مورد مطالعه با افزایش میزان خشکسالی روبرو بوده اند. از سوی دیگر در فصل پاییز 6/28% ، در فصل زمستان 8/42% و در فصل بهار 1/97% از ایستگاه های مورد مطالعه دارای روند منفی در میزان نمایه spi و به دنبال آن دارای روند افزایشی وقوع خشکسالی بوده اند. نتایج بررسی روند خشکسالی در استان یزد نیز نشان دهنده وجود روند مثبت در ایستگاه های حاجی آباد زرین و دهشیر و روند منفی در ایستگاه خرانق بود. در فصل پاییز، زمستان و بهار به ترتیب 8/18% ،5/62% و 75% از ایستگاه های استان دارای روند منفی در مقدار نمایه spi بوده و در واقع در فصل پاییز در اکثر ایستگاه ها روند وقوع خشکسالی ها کاهشی و در فصول زمستان و بهار این روند افزایشی بوده است.