بررسی تغییرات مواد موثره درپونه معطر ( mentha pulegium) با استفاده از مواد موتاسیون زا

قسمت های مختلف گیاه پونه معطر دارای تانن، مواد رزینی، مواد پکتیکی، قند و اسانس است. این اسانس که مقدار آن بر حسب واریته های مختلف گیاه و مشخصات محل تغییر می کند دارای90- 75 درصد از ترکیبات ستن دار مخصوصاً پولگون، الکل های توتال به مقدار 12ـ7%، لیمونن و دیپانتن است. اسانس مذکور به اسانس پونه یا penny royal oil مرسوم است و با درخشندگی آبی رنگ جلوه می کند که علت آن وجود ماده ای به نام آزولن در آن است. بر اساس نتایج منتشر شده افزایش در سطح پلوئیدی اغلب با افزایش در ماده خشک گیاه و متابولیتهای ثانویه همراه است. به این دلیل در این تحقیق به منظور بررسی میزان تغییر در مواد موثره پونه معطر با توجه به تأثیر گذاری مواد شیمیایی موتوسیون زا مانند تریفلورالین و کلشی سین مطالعه ای در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری و دانشگاه سیستان و بلوچستان صورت گرفت که این مطالعه بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 6 تکرار انجام شد و در آن از تریفلورالین با غلظتهای7/1 ، 4/3 و 5 میلی گرم در لیتر و کلشی سین با غلظتهای 50، 100 و 150 میلی گرم در لیتر در مدت زمانهای 6، 12و 18 ساعت در مقایسه با شاهد (بدون استفاده از مواد القاء کننده شیمیایی) انجام گرفت. با بررسی میزان اسانس نمونه های تیمار شده به روش تیتراسیون اختلاف بین سطوح مختلف القاءکننده ها و همچنین اثر متقابل غلظت و زمان معنی دار تشخیص داده شد و بیشترین تغییر مربوط به سطح غلظت 5 میلی گرم در لیتر تریفلورالین و 150 میلی گرم در لیتر کلشی سین در مدت زمان 12 ساعت بود. تریفلورالین به طور کلی باعث ایجاد 6/66% تغییر در سطح پلوئیدی و کلشی سین سبب ایجاد 4/81% افزایش سطح پلوئیدی در پونه معطر گردید. کلمات کلیدی: پونه معطر، روغن فرار، پلی پلوئیدی، تریفلورالین، کلشی سین، کشت بافت