تأ ثیر جهت کوهستان بر ارتفاع خط تعادل آب و یخ کواترنری در دامنه های نسار و برآفتاب ارتفاعات شیرکوه یزد

توپوگرافی زمین ناشی از فرایند های درونی و بیرونی است. یخچال های طبیعی به عنوان یکی از فرایند های بیرونی زمین به شمار می روند که نقش مهمی را در ایجاد فرم های نواحی مختلف زمین، ایفا می کنند. در مطالعات یخچالی تا به حال، عامل ترفیع مکانی و یا ارتفاع را به عنوان یک عامل موثر در کاهش دما مد نظر قرار داده اند، ولی از آن جایی که زاویه تابش خورشید خود می تواند در میزان انرژی رسیده به زمین اثر گذارد، در نتیجه با ماندگاری بیشتر برف می تواند موضوعات قابل توجهی را در مطالعات ژئومورفولوژیکی مطرح نماید. مقدار انرژی دریافتی از خورشید یکی از عواملی است که بر ارتفاع خط تعادل آب ویخ اثر می گذارد، که خود به عوامل متعددی از جمله زاویه تابش، عرض جغرافیایی، مقدار وجهت شیب دامنه ها و... بستگی دارد. برای برآورد مقدار انرژی دریافتی در سطوح شیبدار دامنه ها در این رساله کوشیده ایم ابتدا با استفاده از زاویی تابش خورشید و روابط فیزیکی، میانگین انرژی دریافتی روزانه را بر حسب کیلو وات ساعت بر متر مربع در سطوح ارضی، با هر مقدار شیب و در هر جهت جغرافیایی محاسبه کرده و با استفاده از روابط برآوردی بین متوسط دمای ماهانه با متوسط انرژی ماهانه، انرزی براوردی در سطوح مختلف را به دما تبدیل کنیم. در مرحله بعد با توجه به انطباق میانگین همدمای صفر در جه سانتیگراد با ارتفاع برفمرز دائمی و همدمای پنج درجه با ارتفاع خط تعادل آب ویخ و مقایسه خطوط همدمای مورد نظر در سطوح ارضی که شیب یکسان ولی جهت جغرافیایی مخالف هم دارند، تفاوت ارتفاع خط تعادل آب ویخ را در سطوح ارضی مختلف برآورد خواهیم کرد. از بررسی به عمل آمده می توان چنین گفت: 1- در دامنه های نسار هر چه جهت شیب زمین به سمت شمال متمایل تر باشد، برف مرز دائمی در ارتفاع پایین تری قرار می گیرد. این موضوع درست عکس دامنه هایی است که به سمت جنوب، چه جنوبشرقی و چه جنوبغربی هستند. در این صورت هرچه شیب زمین بیشتر باشد و یا هر چه جهت شیب، تمایل بیشتری به سمت جنوب داشته باشد، برف مرز دائمی در ارتفاع بالاتری قرار خواهد گرفت. 2- بیشترین تأثیر جهت شیب زمین بر ارتفاع خط تعادل آب ویخ در دامنه هایی دیده می شود که امتداد کوهستانی آنها غربی- شرقی باشد. 3- امتداد شمالی- جنوبی ناهمواری ها، هیچ اثری بر ارتفاع خط تعادل آب ویخ ندارد.