جایگاه اقتصادی اجتماعی یهودیان در قرون میانه با تاکید بر دوره ایلخانان

یهودیان ، بنا بر ملاحضات اعنقادی و اجتماعی معمولا در حاشیه جامعه ایرانی قرار می گرفتند .به ویژه در دوران اسلامی تاریخ ایران ،نظر به نگرش خاص مسلمانان نسبت به این قوم با بد بینی های عمومی نسبت به آنان ،موقیعت خاصی نداشتند .از این جهت تنها در پاره ای از دوران اسلامی که تساهل و مدارای دینی در دستور کار حکومت ها قرار داشت ، یهودیان ساکن در ایران از حداقل فرصت ها برای مطرح کردن خویش در امور اقتصادی و اجتماعی جامعه بهره می گرفتند . به خصوص با توجه به کامیابی های این قوم در عرصه های اقتصادی بیشتر تلاش بزرگان یهودی به این امر معطوف بود تا با استفاده از تجارب و جایگاه اقتصادی خویش در بستر سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی جامعه ی ایرانی جایگاه لازم را به دست آوردند، البته یهودیان در همین جهت ، با بهره گیری از کار کرد های فرهنگی نیز در این جهت عمل می کردند، که آن نیز در جای خود موفقیت آمیز بود. در همین راستا در دورانی هم چون حاکمیت آل بویه که مدارای دینی در دستورکار حکوت قرار داشت، شاهد مطرح شدن یهودیان در عرصه های فرهنگی و اجتماعی هستیم که از جمله در دانش پزشکی موفقیت های قابل توجهی به دست آوردند.با این همه یهودیان در عرصه سایست از چندان موفقیتی برخوردارنبودند و با وجود تمامی تلاش ها مورد بغض صاحبان حکومت قرار داشتند. در این میان تنها در یک دوره از تاریخ ایرا ن دوران میانه است که قوم یهود در پرتو بهره گیری از تجارب بزرگان خویش زمینه های دخالت در سیاست و به تبع آن انجام کارکردهای بیشتر در امور اقتصادی و فرهنگی را بدست آوردند؛ این دوره مصادف با حاکمیت ایلخانان نامسلمان در ایران بود ، دوره ای که با وجود نامسلمانی قوم غالب ، مدارای اعتقادی در دستور کار بود و یهودیان از این فرصت به دست آمده نهایت استفاده ر ا نموده اند. عصر نامسلمانی ایلخانان و به ویژه عصر ایلخانی ارغون (حک690-683) برای قوم یهود در دوران طلایی فعالیت در صحنه سیاست و اقتصاد به شمار می رود .سعد الدوله یهودی و دیگر کار گزاران یهودی از این شرایط بیشترین استفاده کردندو البته موفقیت نسبی بدست آوردند. در این پژوهش با در نظر داشتن پیشینه سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی یهودیان در تاریخ دوران اسلامی سعی در بررسی جایگاه و کارکردهای یهودیان در جامعه ، حکومت و اقتصاد ایران شده است.