بررسی خواص آنتی اکسیدانی کالوس آرنبیا اکروما در مقایسه با ریشه گیاه طبیعی

هدف از این مطالعه تعیین محتوی فنولی تام و سنجش پتانسیل آنتی اکسیدانی کالوس گیاه آرنبیا اکروما ایرانی arnebia euchroma (ae) متعلق به خانواده گل گاو زبان، در مقایسه با ریشه طبیعی گیاه بوده است. ریشه طبیعی این گیاه به علت وجود مشتقات شیکالکینی ارغوانی رنگ است. اگرچه این گیاه از زمانهای قدیم علاوه بر تولید رنگ، به طور گسترده در طب سنتی چین کاربردهای درمانی متعددی داشته است لیکن، خاصیت آنتی اکسیدانی آن تاکنون گزارش نشده است. با پیشرفت علم در دنیای معاصر کارایی انواع مختلف مواد موثره گیاهی و همچنین عصاره های گیاهی در ارتقای بهداشت و مبارزه با بیماری ها به نحو بارزتری نشان داده شده است و شاهد رویکرد مجدد جوامع مختلف در به کار گیری مواد گیاهی و فرمولاسیون متنوع آنها می باشیم. در سالهای اخیر نیز استفاده از آنتی اکسیدانهای طبیعی به دلیل ایمنی بیشتر و عوارض کمتر، گسترش یافته است. گرچه ملکول های متعددی با قابلیت آنتی اکسیدانی مختلف شناخته شده اند اما بررسی ها نشان می دهند که ترکیبات فنلی و پلی فنلی قدرت آنتی اکسیدانی بارزتری دارند. این ترکیبات به طور گسترده و در مقادیر متفاوت در منابع گیاهی مختلف یافت می شوند. از طرف دیگر گسترش شهرنشینی و افزایش خطرات زیست محیطی،سبب انقراض گونه های کمیاب گیاهی شده است. از این رو به نظر می رسد استفاده از فناوری های زیستی جهت توسعه و تکثیر گیاهان دارویی، اجتناب ناپذیر می باشد. یکی از این فناوری های موثر کشت سلول و بافت گیاهی است که امکان تولید جرم طبیعی (biomass) در مقیاس صنعتی را امکان پذیر می سازد. در این تحقیق محتوی فنولی تام عصاره متانولی و بافر استاتی سلول های کالوس های چند ساله این گیاه واکشت شده در محیط ls و ) whiteبه منظور تولید شیکونین) با استفاده از روش فولین- سیوکالتو و همچنین خواص آنتی اکسیدانی آن با به کار گیری سه روش dpph، frap و abts بررسی شد. به طور موازی همین آزمایشات بر روی ریشه طبیعی گیاه نیز صورت گرفت و نتایج مقایسه گشت. بر اساس نتایج به دست آمده، رابطه مستقیمی میان محتوی پلی فنولی و قدرت خاموش سازی رادیکال ها (radical scavenging) وجود دارد. میزان ترکیبات فنلی عصاره استاتی کالوس های واکشت شده در محیط ls و white بطور مشهودی نسبت به ریشه طبیعی گیاه ae بالاتر است. عصاره های متانولی ریشه خشک و کالوس white بالاترین درصد مهار رادیکال آزاد را داشتند که این نتیجه تاثیر ترکیبات شیکالکینی در افزایش پتانسیل آنتی اکسیدانی گیاه را اثبات می کند. قدرت مهار کالوس white به همان اندازه اختلاف محتوای ترکیبات فنلی (حدود 30%) از ریشه قویتر است. با توجه به نتایج بدست آمده در این تحقیق، چنین می توان نتیجه گرفت که کالوس های گیاهی می توانند جایگزین مناسبی برای تولید مواد فنلی و آنتی اکسیدان گیاهان طبیعی باشند. نوع محیط کشت و عملیات استخراج در کارآئی و بکارگیری این منابع بسیار موثر است. سهولت تکثیر و نگهداری کالوس های گیاهی در شرایط in vitro، آنها را به عنوان منابع با ارزشی از مواد آنتی اکسیدانی برای تولید در مقیاس وسیع معرفی می کند.