بررسی رابطه ساختار سیاسی با توسعه اقتصادی در کشورهای مسلمان

توسعه اقتصادی از مباحث حیاتی در همه کشورهاست، لذا اندیشیدن پیرامون آن، به دلیل شرایط نابه سامان میلیون ها نفر در سراسر جهان از یک سو و از سوی دیگر شکاف روز افزون بین کشورهای باصطلاح «در حال توسعه» و «ممالک توسعه یافته»، ازاهمیت زیادی برخوردار است. اندیشمندان و پژوهشگرانی که کشورهای در حال توسعه را مورد مطالعه قرار داده اند هر یک متغیرهای متعددی را برای توسعه نیافتگی این کشورها در نظر گرفته اند اما پژوهش حاضر دلیل اصلی توسعه نیافتگی کشورهای مسلمان را ساختار سیاسی (دولت) این کشورها می داند و به همین دلیل به برسی رابطه نوع دولت به عنوان بخشی از ساختار سیاسی با توسعه اقتصادی می پردازد. در این پژوهش انواع نظریات جامعه شناسی توسعه و نظریه های دولتهای توسعه گرا و ناتوسعه گرا مورد استفاده قرار گرفته اند و از خلال آنها فرضیات استخراج شده اند. روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیل ثانویه است، جامعه آماری مورد مطالعه 50 کشور مسلمان جهان هستند که بیش از نیمی از جمعیت آنها مسلمان است و نمونه مورد مطالعه 24 کشور مسلمان آسیایی هستند. در تحلیل آماری این پژوهش از شیوه های آمار توصیفی و شاخص های آمار استنباطی (تحلیل واریانس یک طرفه، همبستگی پیرسون و شاخص کندال) استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیات در پژوهش حاضر این قرار است: بین متغیر توسعه اقتصادی و سطح دموکراتیک بودن دولت رابطه معناداری وجود ندارد و این بیانگر آن است که دموکراتیک بودن یا نبودن حکومت اهمیت ندارد، بلکه آنچه مهم تلقی می شود کیفیت دولت و توسعه گرا بودن آن است. - بین سطح فساد و سطح توسعه اقتصادی رابطه مثبتی وجود دارد به این معنا که هر چه سطح فساد بالاتر باشد سطح توسعه اقتصادی نیز بالاتر می آید. - رابطه میان متغیر توسعه اقتصادی و وابستگی به درآمدهای نفتی نیز رابطه ای مثبت و مستقیم است و حکایت از آن دارد که کشورهایی که وابستگی شان به درآمدهای نفتی بالاتر است، سطح توسعه اقتصادی بالاتری نیز دارند. - میان متغیر وابستگی به درآمدهای نفتی و سطح دموکراتیک بودن دولت رابطه ای معکوس برقرار است و این به آن معناست که هر چه میزان وابستگی به درآمدهای نفتی بیشتر شود، سطح دموکراتیک بودن دولت پایین می آید. - در ارتباط با دو متغیر درآمد سرانه و سطح دموکراتیک بودن دولت این نتیجه حاصل شد که رابطه ی معناداری بین دو متغیر مذکور وجود ندارد و این فرضیه رد شد. - و نهایتاً اینکه بین دو متغیر درآمد سرانه و توسعه اقتصادی رابطه ی معنادار مثبتی برقرار است و هر چه سطح درآمد سرانه بالاتر می رود سطح توسعه اقتصادی نیز بالا می رود.