ارزیابی مقاومت لاین های جو به سرما بر اساس درصد بقای طوقه و ارتباط آن با برخی ویژگی های مورفوفیزیولوژیکی

دمای پایین عامل محیطی مهمی است که توزیع، بقا و عملکرد گیاهان را در سراسر جهان محدود می کند. از این رو، ارزیابی مقاومت به سرما و یخ زدگی یکی از راهکارهای اصلی کاهش خسارت سرما به شمار می رود. در این راستا، پژوهشی برای ارزیابی مقاومت 40 لاین جو به سرما بر اساس درصد بقای طوقه و ارتباط آن با برخی ویژگی های مورفوفیزیولوژیکی انجام شد. ارزیابی گلخانه ای زنده مانی طوقه در قالب طرح اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار اجرا شد. لاین های جو به عنوان عامل فرعی و پنج سطح دما (8-، 11-، 13-، 15- و 17- درجه سانتی گراد) به عنوان عامل اصلی منظور شدند. با توجه به این که اغلب داده های مربوط به درصد زنده مانی در دماهای 15- و 17- درجه سانتی گراد صفر بودند و سبب غیر نرمال شدن و غیر یکنواختی واریانس خطاها شدند، تجزیه واریانس درصد زنده مانی طوقه در سه دمای 8-، 11- و 13- درجه سانتی گراد انجام شد. نتایج نشان داد که بین لاین ها اختلاف معنی داری در دماهای اخیر وجود دارد. تجزیه واریانس داده های مربوط به صفات lt50، وزن تر برگ، درصد وزن خشک برگ، وزن تر طوقه، درصد وزن خشک طوقه، درصد آب برگ، درصد آب طوقه، درصد آب گیاهچه، درصد اتلاف آب برگ و میزان پرولین در شرایط قبل و بعد از عادت دهی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار انجام پذیرفت. بین لاین های مورد مطالعه از نظر lt50، وزن تر برگ، درصد وزن خشک برگ، درصد وزن خشک طوقه، درصد آب برگ، درصد آب طوقه، درصد آب گیاهچه، درصد اتلاف آب برگ و میزان پرولین در شرایط بعد از عادت دهی اختلاف معنی داری مشاهده شد. همبستگی بین lt50 و درصد زنده مانی در دماهای 8-، 11- و 13- درجه سانتی گراد منفی و معنی دار بود. درصد زنده مانی در دمای 11- درجه سانتی گراد همبستگی مثبت و معنی داری با درصد وزن خشک برگ و همبستگی منفی و معنی داری با درصد آب گیاهچه و درصد آب برگ نشان داد. صفات lt50، درصد وزن خشک برگ، درصد آب برگ، درصد آب گیاهچه و میزان پرولین بعد از عادت دهی از وراثت پذیری بالایی برخوردار بودند. وراثت پذیری درصد اتلاف آب برگ در حد متوسط و وراثت پذیری درصد وزن خشک طوقه، درصد آب طوقه و وزن تر برگ پایین بود. میزان پرولین بعد از عادت دهی بیشترین توان دوم ضریب تغییرات ژنتیکی را دارا بود و برای سایر صفات توان دوم ضریب تغییرات ژنتیکی پایین بود. لاین schulyer از ثبات بیشتری نسبت به سایر لاین ها از نظر مقاومت به سرما برخوردار بوده و می توان آن را به عنوان مقاوم ترین لاین در بین 40 لاین مورد مطالعه معرفی کرد.