بررسی چند شکلی مکان ژنی wx-a1 و wx-b1 در گندم های تتراپلوئید و هگزاپلوئید ایران با استفاده از تکنیک های pcr-rflp و ref-sscp

آنزیم granule-bound starch synthase (gbss) که توسط ژن واکسی کد می شود، کنترل کننده نسبت آمیلوز به آمیلوپکتین در نشاسته است. عدم بیان آنزیم مذکور و یا غیرفعال بودن آن سبب کاهش مقدار آمیلوز نشاسته و افزایش سهم آمیلوپکتین گردیده و نشاسته از ویژگی واکسی برخوردار می گردد. نشاسته های واکسی غلات، به ویژه برنج، ذرت و گندم دارای کاربردهای صنعتی و تغذیه ای فراوانی می باشند. گندم نان(triticum aestivum l) دارای سه نسخه ژن واکسی به نام هایwx-a1 ،wx-b1 وwx-d1 است که تولید نشاسته تمام واکسی در آن مستلزم غیرفعال بودن هر سه این ژن ها می باشد. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت آللی مکان ژنیwx-a1 و wx-b1 و به عنوان مقدمه ای بر تولید گندمی با نشاسته تمام واکسی انجام شد. قطعات ژنی مربوط به wx-a1 و wx-b1 در 20 نمونه از ارقام گندم تتراپلوئید و هگزاپلوئید ایرانی در واکنش هایpcr با آغازگرهای اختصاصی تکثیر و چند شکلی نمونه های انتخاب شده با استفاده از تکنیک ها pcr- rflp، ref-sscp و توالی یابی مستقیم بررسی شد. با استفاده از روش های فوق، جهشی در بین لوکوس wx-b1 مشخص نشد، اما با بررسی مکان ژنیwx-a1 نمونه ها با استفاده از تکنیک pcr-rflp، چندین جهش در ارقام هامون و الوند مشخص گردید. تکنیک ref-sscp نیز جهش هایی را در مکان ژنیwx-a1 ارقام مرودشت، روشن وd79 مشخص نمود. با تعیین توالی نمونه های دارای جهش و بررسی بیوانفورماتیکی اثر جهش های شناخته شده بر ویژگی های ساختاری آنزیم gbss، ارقام الوند و هامون به عنوان گزینه های اصلی حامل آلل نول در مکان ژنی wx-a1 معرفی می گردند.