بررسی تاثیرات خشکسالی بر وضعیت اقتصادی- اجتماعی شالیکاران در استان گیلان

کشاورزی از جنبه های متعددی در اقتصاد ملی تاثیرگذار می باشد؛ ولی مجموعه ای از عوامل موجب محدودیت در روند کمی وکیفی تولیدات این بخش می شوند. یکی از این عوامل خشکسالی است که برخی اثرات اقتصادی و اجتماعی ویژه را سبب می شود. برنج از محصولاتی است که برای رشد و نمو خود به آب زیادی نیاز دارد و خشکسالی و کم آبی محدودیت زیادی را بر عملکرد آن ایجاد می کند. تحقیق حاضر به بررسی تاثیر خشکسالی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی شالیکاران گیلانی و اولویت-بندی این اثرات از دیدآن ها می پردازد. این تحقیق از نوع توصیفی– همبستگی است و ابزار اصلی گرد آوری اطلاعات میدانی، پرسشنامه می باشد. جامعه آماری تحقیق شالیکارانی هستند که طبق اطلاعات سازمان جهاد کشاورزی در سال 1388 دچار خشکسالی و کم آبی شده بودند. تعداد270 نفر از این شالیکاران با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تناسبی انتخاب شده و پرسشنامه مزبور را تکمیل کردند. نتایج حاصله با استفاده از نرم افزار spss در دو بخش توصیفی و استنباطی مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور تعیین میزان تاثیر خشکسالی، سال زراعی 87 (سالی که شالیکاران از منبع مطمئن آب برخوردار بودند) با سال زراعی88 ( سالی که شالیکاران دچار خشکسالی و کم آبی شده بودند) مقایسه گردید. متغیرهای مستقل تحقیق عبارتند از: سن، سطح سواد، سابقه کشاورزی، نوع مالکیت زمین، منبع آب، بکار گیری توصیه های ترویجی و اثرات اقتصادی و اجتماعی و متغیر وابسته، میزان عملکرد می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی(فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار، ماکزیمم و مینیمم) و آمار استنباطی(ضرایب همبستگی اسپیرمن، پیرسون، اتا و بای سریال نقطه ای) استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان داد خشکسالی سبب کاهش عملکرد تولید برنج سفید به اندازه 262 کیلو گرم در هکتار گردیده است. همچنین این معضل منجر به افزایش هزینه ها، کاهش درآمد، کاهش پس انداز، افزایش اضطراب، مشکلات روحی و.... برای شالیکاران گیلانی شده است. در بخش دیگر مشخص گردید بین سن، سابقه شالیکاری و نوع مالکیت زمین با میزان خسارت رابطه معنی دار وجود ندارد؛ اما بین سطح سواد، نوع منبع آب و بکارگیری توصیه های ترویجی با میزان خسارت رابطه وجود دارد.