بررسی رابطه بانک بذر خاک با جمعیت علف های هرز در طول فصل رشد در چغندر قند

چکیده: به منظور بررسی رابطه بانک بذر خاک با جمعیت علف های هرز در طول فصل رشد در چغندرقند و تعیین مناسب ترین نوع کوادرات (سطح حداقل) جهت مطالعه ی رابطه بانک بذر خاک با تراکم علف های هرز، پژوهشی در سال 1388 در ایستگاه تحقیقاتی مهندس مطهری واقع در کمال شهر کرج انجام گرفت. نمونه برداری از بانک بذر قبل از کاشت چغندرقند و از گیاهچه های علف هرز طی سه مرحله در دوره رشد با دو نوع کوادرات مربع(50در50سانتی متر) و مستطیل(100در 25 سانتی متر) صورت گرفت در هر کوادرات فراوانی بذر علف هرز و تراکم بوته به تفکیک گونه شناسایی و ثبت شد. طبق نتایج به دست آمده، بالاترین تراکم علف های هرز در بانک بذر در مزرعه چغندر قند مربوط به تاج خروس بود، رابطه ی بانک بذر تاج خروس با گیاهچه های سبز شده در دو کوادرات مربع و مستطیل نشان داد که با افزایش تعداد بذر گونه ی تاج خروس در بانک بذر قبل از کاشت چغندرقند، تراکم بوته علف هرز تاج خروس طی دوره رشد چغندرقند به طور معنی داری افزایش یافت. ضریب رگرسیونی بین بانک بذر تاج خروس با تراکم بوته تاج خروس-های سبز شده در طول فصل زراعی در کوادرات های مستطیل و مربع معنی دار و به ترتیب 67?=r2 و52 r2= ? بود. بنابراین جهت مطالعه بانک بذر وتعیین تراکم بوته علف های هرز از روی تراکم بذر در بانک بذر علف های هرزدر گیاهان ردیفی مثل چغندرقند، کوادرات مستطیل نسبت به مربع شکل ارجحیت داشته و قابل توصیه می باشد. به منظور بررسی ساختار مکانی علف های هرز و پویایی لکه ها از تکنیک ژئواستاتیستیک استفاده شد. گونه-های متداول در مزرعه شامل تاج خروس، سلمه تره و علف های هرز باریک برگ بوده است. تجزیه و تحلیل سمی واریوگرام برای گونه های متداول نشان داد که دامنه تاثیر از 24/0 تا 9/141 متر بسته به گونه علف هرز و مرحله نمونه برداری متغیر است . تاج خروس نیز دارای دامن? تأثیر زیاد بویژه در نمونه برداری دوم گیاهچه ها بود که در نقشه ها بصورت لکه های طویل قابل مشاهده بوده است. دامنه سلمه تره در طول فصل رشد نیز از گونه های دیگر کمتر بود که علت آن را می توان به مکانیسم پراکنش بذرهای آن نسبت داد که بذرهای آن بیشتر در پای بوته مادری ریخته می شود. بیشترین اثر قطعه ای به میزان 671/1 و 308/1 به ترتیب مربوط به تاج خروس (در نوبت دوم نمونه برداری از گیاهچه ها) و گونه های باریک برگ (در نوبت اول نمونه برداری از گیاهچه ها) بوده است که در هر دو موجب همبستگی مکانی خیلی ضعیف گردید. همبستگی مکانی قوی برای بذور و گیاهچه های سلمه تره در تمامی مراحل نمونه برداری به ثبت رسیده است درحالیکه برای گونه-های باریک برگ، این همبستگی ضعیف بوده است. نقشه های توزیع مکانی، توزیع لکه ای علف هرز را تأیید کرد. یک لکه علف هرز از یک نقطه پرتراکم تشکیل شده که به تدریج به سمت حاشیه از تراکم آن کاسته می شود. ساختار لکه ها در طی فصل رشد تغییر می کند. نتایج این مطالعه نشان داد که توزیع مکانی سبب بهبود تصمیم گیری های مدیریتی و افزایش درک ما از دینامیک جمعیت علف های هرز خواهد شد.