تأثیر قارچ های اندوفیت piriformospora indica و sebacina vermifera روی رشد گیاه و تولید اسانس در گیاهان دارویی نعناع فلفلی ، آویشن و رازیانه در شرایط درون شیشه ای و گلخانه ای

با توجه به افزایش سریع جمعیت نیاز مبرم روز افزون به صنایع داروسازی کشور است، لذا توجه و تحقیق پیرامون گیاهان دارویی در کشور ضروری است. در این میان نعناع فلفلی، آویشن و رازیانه از مهمترین گیاهان دارویی می باشند که در صنایع داروسازی، غذایی، آرایشی و بهداشتی کاربردهای فراوانی دارند. به همین منظور در این تحقیق صفات کمی و کیفی گیاهان دارویی مذکور تحت تاثیر قارچ های اندوفیت piriformospora indica و sebacina vermifera به صورت آزمایش هایی در طرح کاملا تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در شرایط درون شیشه ای، گیاهان نعناع بعد از 45 روز از نظر ارتفاع، طول ریشه، وزن تر (هوایی و ریشه) و تعداد گره مورد ارزیابی قرار گرفتند. گیاهان آویشن بعد از 60 روز از نظر ارتفاع، وزن تر (هوایی و ریشه)، تعداد شاخه و طول ریشه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در شرایط گلخانه ای، ویژگی های مختلف رشدی نعناع فلفلی و آویشن به ترتیب 75 و 120 روز بعد از انتقال گیاهان از شرایط درون شیشه ای به گلخانه ای مورد ارزیابی قرار گرفتند. گیاهان رازیانه 150 روز بعد از تلقیح قارچ های اندوفیت در شرایط گلخانه ای مورد ارزیابی قرار گرفتند. استخراج اسانس گیاهان مذکور بصورت تقطیر با آب (water distillation) انجام گردید. تجزیه اسانس با دستگاههای کروماتوگراف گازی (gc) و کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنجی جرمی (gc/ms) صورت گرفت. نتایج نشان داد که رشد در نعناع فلفلی و آویشن تلقیح شده با قارچ های اندوفیت به طور معنی داری افزایش یافت. بلندترین ارتفاع در گیاهان تلقیح شده با s. vermifera و بیشترین وزن در گیاهان تلقیح شده با p. indica دیده شدند. تعداد گره در نعناع فلفلی و تعداد شاخه در آویشن به طور معنی داری افزایش نشان داد. در رازیانه، تعداد چتر و وزن هزار دانه در گیاهان تلقیح شده با قارچ های اندوفیت به طور معنی داری افزایش نشان داد. میزان اسانس در نعناع فلفلی، آویشن و رازیانه با تلقیح p. indica (بترتیب 74/0، 41/0 و 46/2 درصد) و s. vermifera (بترتیب 71/0، 53/0و 19/2 درصد) نسبت به شاهد (بترتیب 58/0، 32/0 و 83/1درصد) تفاوت قابل توجهی نشان داد. بررسی ترکیب های شیمیایی اسانس نعناع فلفلی نشان داد که بیشترین میزان منتول و منتوفوران در گیاهان تلقیح شده با قارچ های اندوفیت بود، در صورتیکه ایزومنتون و پیپریتونن در شاهد حداکثر بود. در اسانس آویشن، میزان تیمول در گیاهان تلقیح شده با قارچ های اندوفیت حداکثر بود و کمترین میزان آن در شاهد مشاهده گردید. در اسانس رازیانه، میزان e- آنتول و متیل کاویکول در گیاهان تلقیح شده با قارچ های اندوفیت حداکثر بود، در صورتیکه میزان فنکون و ?- ترپینن در شاهد حداکثر بود.