تغییرات میزان تروپان آلکالوئید ها و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت در گیاه atropa belladonna در پاسخ به غلظت های مختلف آلومینیوم

گیاه شابیزک (atropa belladonna) از تیره solanaceae دارای مقادیر قابل توجهی از تروپان آلکالوئید های مهم از جمله آتروپین و اسکوپولامین می باشد. این آلکالوئید ها در پاسخ های دفاعی گیاه به عوامل محیطی نقش دارند. از سوی دیگر آنزیم های آنتی اکسیدانت مانند کاتالاز(cat)، سوپراکسید دیسموتاز (sod) و پراکسیداز (pod) بخش عمده ای از پاسخ های دفاعی گیاه به تنش های محیطی محسوب می شوند که نقش اساسی در جلوگیری از خسارات ناشی از تنش اکسیداتیو به عهده دارند. در این مطالعه اثر آلومینیم (0و50و200 میکرومولارار) به عنوان یک فلز سنگین بر میزان تروپان آلکالوئیدهای آتروپین و اسکوپولامین و نیز پاسخ های آنتی اکسیدانی گیاه شابیزک در کشت ریشه های مویی و ریشه و اندام هوایی گیاهچه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در حضور آلومینیم رشد ریشه های مویی، ریشه ها و اندام هوایی گیاهچه ها تغییر معنی داری نداشت و افزایش غلظت آلومینیم هم بر رشد بی تاثیر بود. میزان پروتئین در ریشه های مویی بعد از گذشت سه روز از تیمارآلومینیم، کاهش یافت ولی در روز ششم نسبت به شاهد تغییری نشان نداد. میزان پروتئین ریشه ها و اندام هوایی گیاهچه ها پس از سه روز از تیمار در حضور آلومینیم کاهش و پس از شش روز افزایش نشان داد. مشاهده شد که با افزایش غلظت آلومینیم در محیط کشت مقدار آتروپین در ریشه های مویی و ریشه گیاهچه ها نسبت به شاهد افزایش یافت در حالیکه مقدار اسکوپولامین نسبت به شاهد کاهش یافت. در اندام هوایی گیاهچه ها مقدار آتروپین و اسکوپولامین نسبت به شاهد افزایش نشان داد. میزان فعالیت سه آنزیم آنتی اکسیدانت کاتالاز ، سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز در اثر تیمار با آلومینیم در ریشه های مویی و ریشه و اندام هوایی گیاهچه ها افزایش یافت. میزان مالون دی آلدیید (‏‎mda‎‏) تولید شده نیز در اندام های مورد بررسی روند افزایشی نشان داد. کلمات کلیدی: آتروپین، آلومینیم، آنزیم های آنتی اکسیدانت، اسکوپولامین، ریشه های مویی، مالون دی آلدیید ، atropa belladonna .