پیش شرط های گذار به دموکراسی ( با مطالعه موردی کشورهای پاکستان ، عربستان و مکزیک )

امروزه بحث گذار به دموکراسی و پیش زمینه ها و پیش شرط های مورد نیاز در جهت رسیدن به حکومت دموکراتیک یکی از مهم ترین موضوع های مورد توجه اندیشمندان حوزه جامعه شناسی سیاسی محسوب می شود . جامعه شناسان سیاسی پیش شرط های زیادی را به عنوان زمینه های مورد نیاز در امر گذار به دموکراسی عنوان کرده اند که در سه گروه عمده پیش شرط های ساختاری ، پیش شرط های مبتنی بر نظریه نوسازی و پیش شرط های مبتنی بر نگرش نخبگان حاکم جای می گیرند . البته با اینکه مطالعات فراوانی در این زمینه از سوی اندیشمندان انجام گرفته ولی اکثر اندیشمندان به این نتیجه رسیده اند که نمی توان پیش شرط های ثابت و جهانشمولی را بر شمرد که در غیاب آن ها گذار به دموکراسی غیرممکن باشد و با وجود آن ها مطمئن باشیم که گذار به دموکراسی حتما اتفاق خواهد افتاد . به همین جهت امروزه توافق عمومی بر آن است که علاوه بر انجام پژوهش های عمومی ، هر کشوری را باید به عنوان عاملی منحصر به فرد مورد بررسی قرار داد . به طور مثال سه کشور مکزیک ، عربستان و پاکستان صرف نظر از وجود یا عدم وجود پیش شرط های مطرح شده در طی تحقیق حاضر ، هریک دارای شرایطی منحصر به فرد هستند که به عنوان مانعی در برابر گذار به دموکراسی محسوب می شود . در کشور مکزیک حزب پرو که بیش از هفتاد سال اداره کشور را بر عهده داشت به عنوان مانعی عمده در گذار به دموکراسی به شمار می آید . در عربستان وجود دولتی رانتیر و سرازیر شدن درآمد های نفتی در خزانه حکومت باعث قدرت یافتن بیش از اندازه حکومت و عدم وابستگی آن به مالیات ماخوذه از مردم شده و به حکومت عربستان امکان سرکوب هر نوع جنبش و مخالفتی را با روش ها و تصمیمات هیات حاکمه می دهد . در کشور پاکستان هم همان طور که در فصل مربوطه ذکر شده وجود ارتشی قوی و تقریبا مستقل که چندین بار دست به کودتا و جابجایی دولت ها زده مانع اصلی عدم شکل گیری فرایند گذار به دموکراسی شناخته می شود . البته باید توجه داشت این سه عامل در کنار وجود موانع متعدد ساختاری و عدم وجود پیش زمینه های دیگر به عنوان موانعی منحصر به فرد مطرح می شوند و ذکر این موانع به معنای عدم وجود موانع بزرگ و کوچک دیگر نیست .