بررسی اثرات ضد میکروبی بلوط ایرانی ((quercus brantii و پسته ی خنجک (pistacia khinjuk) و شناسایی ترکیبات اسانس برگ پسته ی خنجک

چکیده گیاهان دارویی یکی از گنجینه های مهم طبیعت و یکی از مهم ترین منابع طبیعی به شمار می روند که از زمان های بسیار قدیم همواره مورد توجه و مصرف انسان بوده اند. این گیاهان استفاده های پزشکی زیادی از جمله استفاده در درمان بیماری های عفونی دارند. در سال های اخیر استفاده از گیاه درمانی و داروهای گیاهی روبه افزایش بوده به طوری که در حال حاضر تقریبا" یک سوم تا نیمی از فراورده های دارویی موجود در برخی کشورها دارای منشاء گیاهی هستند. دراین پژوهش میوه تازه گونه گیاهی quercus brantii و برگ سبز گونه گیاهیpistacia khinjuk در اطراف کرمانشاه، در تابستان 1387 جمع آوری گردید. نمونه ها سپس توسط بخش هرباریوم دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی شناسایی و مورد تائید قرار گرفت. پس از آماده سازی مواد خام گیاهی، عصاره های اتیل استاتی، کلروفورمی، دی اتیل اتری و هیدروالکلی این دو گونه گیاهی به روش خیساندن(ماسراسیون) و اسانس گونه ی p. khinjuk به شیوه تقطیر با آب استخراج شد. سپس اثر مهارکنندگی آن ها بر باکتری های اشریشیاکولی، کلبسیلا پنومونیه، شیگلا فلکسنری، باسیلوس سوبتیلیس، انتروکوکوس فکالیس، استافیلوکوکوس اورئوس، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و دو قارچ کاندیدا آلبیکنز و ساکارومایسس سرویسیه آزمایش شد. حداقل غلظت مهارکنندگی ) mic) به شیوه ی میکرو براث دایلوشن تعیین گردید. نتایج مربوط به تعیین mic اسانس p. khinjuk و عصاره های دو گونه ی گیاهی q. brantii و p. khinjuk نشان می دهد که تمامی اسانس و عصاره های حاصل بر ضد میکروارگانیسم های موردآزمایش دارای اثر ضد میکروبی می باشند. نتیجه بررسی ترکیبات اسانس p. khinjuk و طیف های gc-ms این گیاه، 36 ماده با درصد کل 93/94% بود. ترکیبات عمده موجود در این اسانس شامل سپاتولنول(87/20%)، ژرماکرن(53/9%)، آرومادندرون(80/8%)، آلفا یودسمول(78/6%)، زیزانول(51/6%) و مقادیر متفاوتی از منوترپن ها می باشد.اهمیت درمانی درختان جنسquercus (بلوط) بیشتر مربوط به تاننی است که در اعضای آن ها فراهم می شود و تانن بیشترین ترکیب موجود در میوه های بلوط است. تانن ها می توانند یکی از ترکیبات مسئول برای فعالیت آنتی میکروبی گونه ی q. brantii باشد. و اثرات ضد میکروبی عصاره ها و اسانس گونه ی p. khinjuk را می توان به ترکیبات مونوترپنی موجود در آن نسبت داد.