الگوریتم ارزیابی ایمنی در قوس های افقی واقع در راه های دوخطه دوطرفه برون شهری با تکیه بر نظریه قابلیت اعتماد (مطالعه موردی محور سه راهی باغچه- تربت حیدریه)

راه حل های مهندسی در بخش بهبود ایمنی راه ها، غالباً واکنش به مشکلاتی است که پس از طراحی و احداث راه به وقوع می پیوندد. در بسیاری از موارد، به منظور بهبود ایمنی راه و کاهش هزینه ی تصادفات، هندسه ی راه با توجه به رابطه ی موجود بین اجزاء طرح هندسی و آمار تصادفات، اصلاح می شود. نکته ی قابل توجه این که، در جهت رسیدن به چنین راه حل هایی، لازم است تلفات و جراحات بسیاری قبل از تشخیص اولویت نیاز به اصلاح راه، اتفاق بیافتد. به طور کلی، استاندارهای طراحی هندسی راه، برپایه ی قضاوت های مهندسی و روابط منطقی به دست آمده است و به ندرت از طریق مطالعه روی آمار تصادفات قابل استنتاج می باشد. در نتیجه، ارزیابی نتایج عملکرد ایمنی ناشی از عدم رعایت استانداردهای طراحی دشوار می باشد. در راستای تلاش برای مرتبط ساختن اجزاء هندسی راه و نرخ تصادفات، تحقیقات بسیاری صورت گرفته است. این تحقیقات، با هدف کشف، کمیت بخشی و حذف شرایط خطرآفرین در طرح هندسه ی راه پیش از احداث آن، رویکردهای پیش گیرانه ای را دنبال می کند. اما در این رابطه، اطلاعات محدودی وجود دارد که قابل استناد باشد و کمیت بخشیدن به تغییرات عملکرد ایمنی ناشی از اعمال تغییرات در پارامترهای طرح هندسی راه دشوار است. بر این اساس، پیشنهاد می شود که فرآیند طراحی هندسی راه، برپایه ی دینامیک حرکت وسایل نقلیه شکل گیرد. این مطلب، بزرگترین هدفی است که در تحقیق حاضر دنبال می شود. روش به کار رفته در این تحقیق، براساس نظریه ی قابلیت اعتماد در طرح هندسی راه پایه ریزی شده است که مشابه با روش "حالت حدی" در مهندسی سازه می باشد. در این روش به منظور تشخیص رفتار رانندگان در پاسخ به گزینه های مختلف طرح، از مفهوم احتمال عدم موفقیت معیار طرح استفاده می شود. از این رو، در تحقیق حاضر بر شکل گیری مدل طراحی براساس دینامیک حرکت وسایل نقلیه به عنوان مهم ترین نماینده ی سیستم مرکب از راه، وسیله ی نقلیه، راننده، تأکید شده است. از دیگر اهداف این تحقیق، می توان به ایجاد یک فرآیند سیستماتیک و قابل انعطاف در راستای گردآوری و تجزیه و تحلیل داده های مرتبط با هندسه ی راه، خصوصیات وسایل نقلیه و ویژگی های رفتاری رانندگان، به منظور دست یابی به معیارهای کمّی عملکرد ایمنی اشاره کرد. همچنین، با هدف کاربرد عملی و اعتبار سنجی الگوریتم پیشنهادی در این تحقیق، بخشی از محور ارتباطی "سه راهی باغچه- تربت حیدریه"، که از قسمت های اصلی محور ارتباطی "مشهد- تربت حیدریه" محسوب می شود، به عنوان محور مطالعاتی در نظر گرفته شد و دو قوس افقی منتخب در این محور، مورد ارزیابی عملکرد ایمنی قرار گرفت. از جمله نتایج این بخش می توان به حساسیت استانداردهای آیین نامه ای در عملکرد ایمنی قوس های افقی با شعاع کم اشاره کرد که ضرورت مطالعه ی رفتار رانندگی در قوس های افقی را پیش از هرگونه تصمیم گیری در مورد اصلاح قوس افقی، به اثبات می رساند. به طورکلی، روش پیشنهادی در این تحقیق، به طراحان امکان می دهد که به طور کمّی، احتمال آنچه را که از سوی رانندگان، در سرعت های مختلف و در شرایط عملی پس از احداث راه تجربه می شود، در ذهن خود تجسم نمایند. از این رو، در روش مذکور، با دست یابی به معیارهای عملکرد ایمن که با لحاظ نمودن گزینه های مختلف طراحی قابل استنتاج می باشد، امکان ایجاد یک جریان موثر اقتصادی در فرآیند طراحی هندسی راه به وجود خواهد آمد.