بررسی اثر دیابت القائی در مادر بر رشد و نمو سیستم اعصاب مرکزی جنین موش صحرایی

دیابت یکی از مشکلات جامعه است که بر قسمتهای مختلف بدن تاثیرات سوء می گذارد. دیابت حاملگی زمانی رخ می دهد که در مادران آبسـتن پانکراس به مقـدار کافی انسولین ترشح نمی کند و گلوکوز در خون مادر و در نتیجه خون جنین افزایش می یابد و موجب عوارض بسیاری در فرزندان می شود. هدف از این تحقیق بررسی اثرات دیابت مادری بر تشکیل سیستم عصبی مرکزی در جنین و نوزاد مادران دیابتی (odm) در مقایسه با مادران سالم (گروه کنترل) می باشد. برای انجام این تحقیق 64 قطعه موش صحرایی ماده سالم تهیه و به دو گروه مساوی تقسیم شدند. کلیه حیوانات در شرایط یکسان نگهداری می گردیدند. در یکی از گروه ها با تزریق آلوکسان (mg/kg.bw 145) دیابت ایجاد گردید. هر دو گروه توسط جفتگیری طبیعی باردار شدند. از روز 10 تا پایان دوران بارداری روزانه دو قطعه موش صحرایی آبستن از هر دو گروه کنترل و دیابتی کشته و جنین ها پس از جداسازی به ثابت کننده های مربوطه(فرمالین بافر 5% جهت میکروسکوپ نوری و گلوتارآلدئید 2% جهت میکروسکوپ الکترونی) منتقل می گردیدند. هشت قطعه از موشهای صحرایی از هر دو گروه زایمان کرده و از نوزادان آنها در روزهای 7، 14، 21 و 28 از قسمتهای مخ، مخچه و نخاع شوکی(نواحی اتساع بازویی و اتساع کمری-خاجی) نمونه گیری بعمل آمد. پس از بکار بردن تکنیک های بافت شناسی، پارامترهای بافتی مختلفی مورد بررسی قرار گرفتند. همزمان با نمونه گیری وزن جنینها و نوزادان اندازه گیری شد، نتایج نشان داد که وزن جنینها و نوزادان مادران دیابتی (odm) در مقایسه با گروه کنترل بصورت معنادار بیشتر بود (05/0>p)، در جنینها از روز 12 تا انتهای دوران جنینی کاهش معناداری در تعداد سلولهای لوله عصبی و از روز 13 جنینی کاهش معناداری در طول لوله عصبی و کانال مرکزی آن در گروه odm نسبت به کنترل دیده شد. همچنین از روز 14 جنینی کاهشی در قطر عرضی و افزایشی در قطر عمودی لوله عصبی مشاهده شد. از روز 18 تا پایان دوران جنینی و در روزهای 7، 14، 21 و 28 بعد از تولد در گروه odm نسبت به گروه کنترل قطر عرضی نخاع و ماده خاکستری آن کاهش و قطر عمودی افزایش یافت. همچنین در این روزها در مخ و مخچه ضخامت ماده خاکستری و تعداد سلولهای ماده خاکستری و سفید و نسبت ماده خاکستری به سفید در گروه odm نسبت به گروه کنترل کاهش یافته بود. هیپرگلسیمی ناشی از دیابت مادری در دوران جنینی سبب اختلال در تشکیل سیستم عصبی مرکزی می شود و این اختلال موجب بروز تغییر در ابعاد قسمتهای مختلف دستگاه عصبی مرکزی و کاهش تعداد سلولهای ماده خاکستری و سفید و همچنین نسبت ماده خاکستری به سفید می گردد. اختلالات بوجود آمده در دوران جنینی، پس از تولد باقی مانده و موجب عدم توانایی نوزاد در انجام برخی از فعالیتهای بدنی می گردد.