بررسی اثر افزایش غلظت دی اکسیدکربن هوا و میزان آب آبیاری بر فتوسنتز و تسهیم مواد فتوسنتزی گیاه لوبیا

آزمایش در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز (باجگاه) واقع در 16 کیلومتری شمال شرقی شیراز صورت پذیرفت. هدف از این تحقیق، بررسی اثرات مختلف افزایش غلظت دی اکسیدکربن از غلظت 350 به ppm750 بر رشد و عملکرد گیاه لوبیا قرمز (phaseolus vulgaris) تحت 4 تیمار آبیاری (fc، fc120%، fc80% و fc60%) بود. به منظور کنترل بهتر غلظت دی اکسیدکربن، با آغاز دوران 4 برگی گلدان ها به محفظه هایی چوبی با پوشش پلاستیک منتقل گردیدند. نتایج حاصله بیانگر اثر افزایشی غلظت دی اکسیدکربن بر رشد و عملکرد گیاه لوبیا می باشد. با این حال کاهش میزان آب آبیاری به میزان fc60% باعث می گردد افزایش غلظت دی اکسیدکربن هیچ گونه اثر معنی داری بر رشد و عملکرد گیاه نداشته باشد. نتایج نشان داد در تیمارهای آبیاری fc، fc120% و fc80% افزایش غلظت دی اکسیدکربن اثر معنی-داری بر تعداد نیام های حاصله از هر بوته، تعداد دانه های موجود هر نیام ندارد. تعداد دانه های موجود در هر بوته نیز تحت آبیاری های fc و fc80% در اثر افزایش غلظت دی اکسیدکربن 13 و 11 درصد افزایش پیدا می کند. علاوه بر آن وزن یک دانه لوبیا در اثر افزایش غلظت دی اکسیدکربن افزایش یافته (حدود 9 درصد) که باعث افزایش 20 درصدی وزن محصول خشک بدست آمده گردیده است. وزن خشک ریشه و کل ماده خشک نیز به طور متوسط 10 و 15 درصد در اثر بالا رفتن غلظت دی اکسیدکربن افزایش یافت. بررسی میزان تبخیر-تعرق گیاهی نشان داد که با افزایش غلظت دی اکسیدکربن میزان تبخیر تعرق 15 درصد کاهش می-یابد. علاوه بر آن افزایش غلظت دی اکسیدکربن به ترتیب باعث افزایش 1/9 و 2/4 درصدی دمای سطح برگ گیاهی در تیمارهای آبیاری fc120% و fc80% گردید. همچنین تغییرات غلظت دی اکسیدکربن به مدت یک سال در سه ارتفاع 0/5، 1 و 2 متری در ساعات 6:30، 12:30 و 18:30 در ایستگاه هواشناسی دانشکده کشاورزی اندازه گیری و مورد مطالعه قرار گرفت. تغییرات غلظت دی اکسیدکربن در طی یک سال نشان دهنده کاهش غلظت این گاز در طی فصل رشد و افزایش آن در دوران سرد سال می باشد. غلظت دی-اکسیدکربن در ساعات اولیه صبح و بعد از ظهر به ترتیب به بیشترین (ppm325/5) و کمترین (ppm262/3) مقدار خود می رسد، در حالی که در ساعت 18:30 مجدداً افزایش غلظت (ppm276/1)مشاهده می شود. همچنین با افزایش ارتفاع غلظت دی اکسیدکربن افزایش می یابد.