مقایسه مبانی نظری واژه های انتزاع و تجرید و مصادیق آنها در هنر ایران و غرب

با مراجعه به کتاب ها و سایر منابع هنری به دو واژه انتزاع و تجرید برخورد می شود. به ویژه در چند دهه اخیر این دو واژه ذهن هنرمندان بسیاری را به خود جلب نموده است؛ ولی متأسفانه با کمی تفحص و جستجو در زمینه مفاهیم این دو واژه می توان متوجه شد که هم در فضاهای کارگاهی و هم در کتاب های هنری نه تنها مفهوم و معنای دقیقی از این دو واژه به طور جداگانه ارائه نشده است؛ بلکه در بیشتر موارد این دو لغت به صورت مترادفی برای یکدیگر به کار برده می شوند. به منظور مشخص شدن تفاوت و یا عدم تفاوت میان این دو کلمه تحقیقی به شیوه کتابخانه ای شکل گرفت. مطالب فیش برداری شده و پس از آن به صورت کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه آنکه نخست، انتزاع و تجرید دو واژه متفاوت با دو مفهوم و دنیای کاملا متفاوت از یکدیگر هستند؛ دوم آنکه، نگارگری ایران اسلامی را به واسطه پشتوانه تفکر تجریدی ای که در پس آن است، می توان هنری تجریدی و نقاشی مدرن غرب را به واسطه باقی ماندن نگاه هنرمند بر روی زمین و انتزاع عناصر را از طبیعت فانی، هنری انتزاعی نامید.