بررسی لغزشهای نوشتاری در زبان فارسی با استناد به طبقه بندی گارمن

لغزش نوشتاری، به هر گونه خطای غیرعمدی درتولید حروف و کلمات، که افراد به طور معمول در هنگام نوشتن تولید می کنند، اطلاق می شود. هدف کلی پژوهش حاضر، بررسی لغزشهای نوشتاری در زبان فارسی با استناد به طبقه بندی گارمن(1996) بوده است. هدفهای ویژه پژوهش عبارتند از: 1) طبقه بندی لغزشهای نوشتاری در زبان فارسی براساس نوع لغزش؛ حذف ، جانشینی افزایش تکرار وادغام. 2) طبقه بندی لغزشهای نوشتاری در زبان فارسی بر اساس سطح لغزش؛ اجزاء نویسه ، حرف ، تکواژ و واژه. 3) بررسی و محاسبه توزیع فراوانی لغزشها بر اساس سطح لغزش. 4) بررسی و محاسبه توزیع فراوانی لغزشها بر حسب نوع لغزش. روش تحقیق این پژوهش از نوع تحلیل محتوا وجامعه آماری آن شامل دانشجویان دانشگاههای تهران، پیام نور، امام حسین و مرکز غیر انتفاعی البرز در مقاطع تحصیلی دکتری کارشناسی ارشد و کارشناسی بوده است، که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، 357 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها، دست نوشته های دانشجویان در برگه های امتحانی آنان در خصوص هر یک از مولفه های پژوهش استفاده شده است. سپس انواع لغزشهای موجود در آنها استخراج و براساس سطح لغزش و نوع آن طبقه بندی گردید. جهت تحلیل داده های حاصل از پژوهش از شاخص آمار توصیفی، یعنی درصد فراوانی استفاده شده است. یافته های حاصل از تحلیل داده ها، در خصوص سوال اول پژوهش نشان داد، از مقایسه انواع لغزشها در نوشتار دانشجویان در می یابیم که با توجه به نوع لغزش، لغزش حذف با درصد فراوانی 51/63 %، بیشترین درصد لغزشها را به خود اختصاص داده است و به ترتیب لغزش افزایش با 18/13%، جانشینی با 8/12%، تکرار با 15/6%، جابجایی با 05/5% و ادغام با 0219% جایگاههای بعدی را به خود اختصاص داده اند. در خصوص سوال دوم پژوهش، بیشترین لغزشهای نوشتاری دانشجویان بر اساس سطح لغزش مربوط به نویسه با 57/63% بوده است و به ترتیب لغزش در سطح اجزاء نویسه با فراوانی 7/18% ، واژه با 55/16% و تکواژ با 096/7% در جایگاههای بعدی قرار گرفته اند. بطور کلی بیشترین درصد لغزشها مربوط به حذف نویسه بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که فرضیه های پژوهش تایید می گردد؛ یعنی از میان چهار سطح لغزشهای نوشتاری؛ اجزاء نویسه، حرف، تکواژ و واژه، لغزشهای حرف بنیاد بیشترین بسامد را در بین نوشته های دانشجویان دارا می باشند. همچنین از میان لغزشهای نوشتاری براساس نوع لغزش لغزش حذف بیشترین بسامد را دارد.از دیگر یافته های پژوهش چنین بر می آید که ظاهرا دو علت برای تولید لغزشهای نوشتاری در نوشته این دانشجویان وجود دارد: 1) عدم توجه کافی دانشجویان در حین نوشتن به دلیل تاثیر مداخله گرهای درونی و بیرونی بر روند فعالیت حافظه کاری 2) توجه و تمرکز دانشجویان درحین نوشتن به سطوح بالاتر خودنظارتی، یعنی بر چگونگی ارائه افکار به بهترین شکل. بنابراین توجه به سطوح پایین خودنظارتی، یعنی بررسی درستی املاء، علائم سجاوندی ونحو، تحت الشعاع قرار می گیرد . کلید واژه : روانشناسی زبان، نظام نوشتاری، لغزش نوشتاری، حافظه، زبان فارسی .