زون بندی تنشهای تکتونیکی در ایران و نقش آنها در پتانسیل حرکت گسلها

تنشهای تکتونیکی در شکل گیری معماری پوسته زمین نقش اساسی دارد. مطالعه کیفیت و کمیت این تنشها، یکی از بهترین راههای شناخت ساختارهای تکتونیکی است. در بین این ساختارها، گسلها بعلت ارتباط با وقوع زلزله از اهمیت زیادی برخوردارند. فراوانی گسلها در سرزمین ایران، لزوم مطالعات لرزه زمین ساخت این منطقه را سبب شده است. این سرزمین بدلیل احاطه شدن بین صفحات اوراسیا و عربی الگوی تنشی فشارشی با روند شمال غربی – جنوب شرقی را دارا میباشد که در ایجاد زلزله های عمدتاً با مکانیزم کانونی معکوس و امتدادلغز نقش اساسی دارد. در این تحقیق با بررسی سازوکار های کانونی 1224 زلزله رخ داده بین سالهای 1948 تا 2009 و با استفاده از روشهای آنالیز آماری چندمتغیره بر روی آنها، الگوهای متفاوت تغییر شکل واتنش ایران از الگوی واحد، بدست آمده است. الگوهای واتنش بدست آمده، ایران را به 9 منطقه ی تغییر شکل تقسیم کرده که هر منطقه الگوی نسبتاً یکنواختی را نشان میدهد و در هر کدام، یک نوع مکانیزم کانونی غالب میباشد. نتایج این زونبندی برای مطالعه لرزه خیزی و تخمین خطر زلزله مورد استفاده قرار گرفته است. بدین منظور با مطالعه ارتباط بین این تنشها و هندسه صفحه گسل، اقدام به برآورد احتمال وقوع زلزله تحت عنوان پتانسیل حرکت گسل (fault movement potential) در مناطق مختلف ایران نموده ایم. نتایج، پتانسیل حرکت بالایی را در بیشتر نقاط ایران نشان میدهد.