خط و خوشنویسی در دوره تیموری و پیوند آن با هویت ایرانی

در طول تاریخ ایران پس از اسلام، سده 9 ق. که مقارن با دوران حاکمیت تیموریان بر این سرزمین است را می توان عصر رشد و شکوفایی انواع شاخه های هنری نظیر نقاشی ، معماری ، تذهیب ، کتاب آرایی و موسیقی دانست. یکی از این شاخه های هنری خط و خوشنویسی بود که علاوه بر شکوفایی ، با نوآوری های بنیادی همراه بود. علاوه بر خطوط نسخ ، ثلث ، توقیع ، رقاع ، محقّق ، ریحان ، کوفی و معقلی که در طی قرون گذشته نیز از آنها استفاده می شد، خوشنویسان بزرگ ایرانی این دوره ، خطوطی را مورد استفاده قرار دادند که از لحاظ نوع و شیوه نگارش متمایز از خطوط قبل و متناسب با فرهنگ و ادبیات ایرانی بود. از جمله این خطوط می توان به تعلیق ، نستعلیق و شکسته تعلیق اشاره نمود. ابداع و تکامل خطوط نامبرده در فاصله قرون 8 و 9 ق. و پیوند آنها با شاخصه های فرهنگی ایرانی و اسلامی نظیر شعر ، زبان و ادبیات فارسی، تاریخ ایران و انواع شاخه های هنری – که رویکرد ایرانی داشتند ـ و مذهب تشیع ـ که در قرن دهم به عنوان یکی از مولفه های اصلی هویت ایرانی مطرح شد ـ باعث شد تا خط و خوشنویسی در این زمان از جمله مولفه های اصلی هویت ایرانی قرار گرفته و در باروری آن نقش مهمی ایفا نماید. تبیین هنر خوشنویسی و ویژگیهای آن در سده 9 ق. ، چگونگی و علل تحولات این هنر ، بررسی نحوه ارتباط این هنر با هویت ایرانی و کارکردهای خوشنویسان و جایگاه و موقعیت آنان در جامعه عصر تیموری ، از مواردی است که تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر اسناد خطی و منابع کتابخانه ای به دنبال دستیابی به آنهاست.