مطالعه ی جایگاه و کاربرد زبان های فارسی و بلوچی درموقعیت های اجتماعی در شهرهای کلاله ،گالیکش و مینودشت

چکیده: هدف پ‍ژوهشگر از تحقیق حاضر این بود که وضعیت موجود در مورد استفاده ازدو زبان فارسی و بلوچی در تعاملات روز مره مردم بلوچ زبان کلاله،مینودشت و گالیکش مشخص شود .روش انجام تحقیق توصیفی –پیمایشی بوده و گرداوری اطلاعات به دو طریق کتابخانه ای و میدانی انجام گرفت . زمینه ی تحقیق جامعه ی بلوچ زبان مهاجر شهر های کلاله ،مینودشت و گالیکش بوده است . این پژوهش نشان داد که زبان بلوچی تنها در حوزه ی خانواده مسلط بوده و در حوزه های همسایگی ،دادوستد ،آموزشی و اداری زبان فارسی دارای تسلط بلا منازع می باشد .در حوزه ی دوستی تفاوت قابل ملاحظه ای در کاربرد دو زبان دیده نمی شود .در زمینه ی ارتباط سن با انتخاب زبان می بینیم که با افزایش سن گرایش به کاربرد زبان بلوچی افزایش یافته است و در زمینه ی تاثیر سطوح تحصیلی بر کاربرد زبان ،با افزایش سطح تحصیل علاقه به کاربرد زبان فارسی افزایش می یابد . این تحقیق نشان داد که جنس در انتخاب زبان تاثیر معناداری ندارد در تحقیق حاضر 300 آزمودنی (از هر شهر 100 نفر ) به صورت تصادفی از مناطق چهار گانه ی کلاله و مینودشت و منطقه ی سه گانه ی گالیکش انتخاب شده اند . آزمودنی ها بر اساس گروه سنی (10- سال و پایین تر ،16-11سال ، 25-17 سال، 65-26 سال ، 65+ سال ) سطح تحصیلات (بیسواد ، ابتدایی ، راهنمایی ،دبیرستان ،دیپلم، فوق دیپلم ،لیسانس ، فوق لیسانس و دکترا ) ، جنس (مرد و زن ) و زبان مادری همسر ( بلوچی و غیر بلوچی ) انتخاب شده اند. پرسش نامه ی الگوی پژوهشی پاراشر ( 1980) مورد استفاده قرار گرفته است . از آزمودنی ها خواسته شده که دو گونه ی زبانی فارسی و بلوچی را در شش حوزه ی اجتماعی خانواده، دوستی ، همسایگی ، دادوستد ،آموزش و اداری بر اساس یک میزان چهار گزینه ای « همیشه » ، «اغلب» ، « بعضی وقتها» و « هیچ وقت» مشخص کنند . پس از جمع آوری پرسش نامه ها ، اطلاعات توسط کامپیوتر پردازش شده اند و روش های آماری آزمون ت جفت(paired-t test )و واکاوی واریانس یک سویه(one way anova )جهت تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق به کار گرفته شده است . واکاوی یافته ها نشان می دهد که اختلاف در استفاده از دو زبان فارسی و بلوچی توسط گروه های مختلف سنی ، تحصیلی و افراد متاهل با همسر بلوچ و غیر بلوچ در هر سه شهر از نظر آماری معنا دار می باشدولی جنس (زن یا مرد)در انتخاب نوع زبان بی تاثیر می باشد .