رابطه ی اخلاق و سیاست در اندیشه ی ارسطو

اخلاق چنان که می نماید دانشی است که به بایدها و نبایدهای رفتار فردی انسان می پردازد؛ و سیاست علمی است که درباره ی یک گروه یا همه ی افراد یک جامعه بحث می کند. شاید به همین خاطر است که برخی معتقد شده اند که اخلاق و سیاست ارتباطی بایکدیگر ندارد، یا نباید داشته باشند. اندیشمندان یونان باستان از جمله ارسطو متونی را در این باره از خود به یادگار گذاشته اند. اکنون سوال اصلی تحقیق، این است که «ارسطو مناسبات اخلاق و سیاست را چگونه و با چه استدلالی برقرار کرده است؟» و نیز این که «آیا ارسطو در این پیوند یکی را بر دیگری ترجیح داده است یا خیر؟». این تحقیق برای این که رابطه اخلاق و سیاست را از منظر ارسطو تبیین نماید، پس از ارائه ی تصویری از دو مقوله ی اخلاق و سیاست، با روش تحلیل کیفی متن، نخست به نگاه سیاسی ارسطو به اخلاق پرداخته و سپس با استناد به دیدگاه های او در کتاب سیاست، به دنبال اثبات نگاه اخلاقی ارسطو به سیاست می باشد. آنچه این تحقیق بدان دست یافته است این است که: در فلسفه ی ارسطو، اخلاق به دو معنا به کار می رود، یک معنای عام و یک معنای خاص. از آنجا که در معنای عام، حکمت عملی ارسطو شامل اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن می شود، می توان گفت وی سیاست را تابع اخلاق می داند. اما در معنای خاص چون مراد وی همان اخلاق در ابعاد فردی است، یعنی دانشی که از بایدها و نبایدها و خیر فردی بحث می کند. به این معنا می توان قضاوت آنانی که اخلاق را تابع سیاست می دانند صحیح به شمار آورد. چون در اولی خیر فرد و در دومی خیر افراد حاصل می شود. چنین است که با تفکیک دو معنای عام و خاص از اخلاق، هر دو نتیجه گیری صحیح به نظر می آید و از این منظر است که می توان گفت: در اندیشه ی ارسطو، اخلاق و سیاست، هر دو، ترجمان یکدیگرند.