بررسی نظری و تجربی تعامل بین جمعیت و رشد اقتصادی (اقتصاد ایران 85 -1350) کاربردی از الگوریتم ژنتیک

دستیابی به رشد اقتصادی از اهداف مهم علم اقتصاد است. در این راستا بررسی ماهیت، علل و موانع رشد دارای اهمیت خاصی می¬باشد. با توجه به اینکه تغییرات جمعیت اثرات بالقوه وسیعی در بسیاری از جنبه¬های زندگی بشری نظیر ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، بازارها، آموزش و نظایر آن دارد، از این رو یافتن رابطه¬ای بین جمعیت و رشد اقتصادی می¬تواند نقش مهمی در برنامه¬ریزی¬های اساسی کشورها ایفا کند. این مطالعه روند تکاملی الگوهای اصلی پیشنهاد شده در زمینه رشد جمعیت توسط اقتصاد¬دانان را دنبال می¬کند. پرسش اصلی که در این رساله در جستجوی پاسخی برای آن هستیم، این است که در نظریه اقتصادی و از نظر تجربی، چه رابطه¬ای بین رشد جمعیت و رشد اقتصادی وجود دارد؟ در این پژوهش در ابتدا برخی نظریات بد¬بینانه نسبت به جمعیت مطرح گردیده و قبل از ورود به بخش دوم که مربوط به معرفی تأثیر مثبت جمعیت بر روند رفاه و رشد اقتصادی می-باشد، سعی شده نظریه¬های سنتی تقابل جمعیت و رشد اقتصادی مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد. در نهایت چنین نتیجه¬گیری شده است که مدل¬های رشد، افزایش نرخ مثبت رشد جمعیت و نه وجود یک نرخ رشد مثبت برای جمعیت را باعث کاهش درآمد سرانه می¬دانند. به هر حال باید نرخ مثبتی برای جمعیت وجود داشته باشد که بتوان فرایند رشد را در نظریات رشد اقتصادی توضیح داد. پس درواقع این نظریه¬ها هم رشد جمعیت را نقد نمی¬کنند. همچنین پس از بررسی جنبه نظری و تئوریکی تعامل و تقابل بین رشد جمعیت و رشد اقتصادی، تأثیر جمعیت بر رشد اقتصادی ایران درچارچوب الگوی رشد بهینه، از دیدگاه تجربی، مورد بررسی قرار گرفته است. الگوی رشد بهینه یک نوع برنامه¬ریزی پویا و غیرخطی تلقی شده و برای حل این الگوها از روش¬های کلاسیک استفاده می¬شود. اما در این مطالعه از الگوریتم ژنتیک استفاده شده است. براساس یافته¬های این پژوهش به نظر می¬رسد، رشد جمعیت در سال¬های (1385 -1350) سهم عمده¬ای از رشد سرمایه سرانه و محصول سرانه واقعی را دراقتصاد ایران توضیح می¬دهد. به طوری¬که رشد جمعیت دو درصدی درسال¬های گذشته، در مقایسه با نرخ رشد جمعیت صفر، سطح مصرف سرانه را 0/00052 میلیارد ریال، سرمایه سرانه را 0/0153 میلیارد ریال، درآمد سرانه را 0/0013 میلیارد ریال و پس¬انداز سرانه را 0/0008میلیارد ریال افزایش داده است. همچنین، بر مبنای نتایج حاصل از الگو، نرخ رشد جمعیت صفر برای سال¬های آینده در اقتصاد ایران توصیه نمی¬شود و بهتر است جمعیت در آینده، همانند گذشته با یک نرخ رشد مثبت به افزایش خود ادامه دهد. بر اساس نتایج به دست آمده چنین پیش¬بینی می¬شود که، در صورت افزایش یک درصدی نرخ رشد جمعیت (در صورت برقراری شرایط عادلانه¬تر )، مصرف سرانه، سرمایه سرانه، درآمد سرانه و پس¬انداز سرانه به ترتیب رشدی معادل 0/55%، 5/2% ، 3/4% و 3/9% خواهند داشت.