ارزیابی و واسنجی مدل hec-hms در برخی حوزه های شمال غرب ایران

بررسی آمار و اطلاعات نشان می دهد که سیلاب هر ساله خسارات زیادی به منابع طبیعی وارد می کند. با توجه به تأثیر عوامل مختلف در بروز سیل، انواع اقدامات مدیریتی از جمله آبخیزداری و مدیریت کاربری اراضی، برنامه ریزی و مدیریت در مسیر رودخانه ها و مسیل ها، پیش بینی و هشدار سیل، اقدامات پیشگیری و حمایتی در مناطق سیل گیر و پهنه بندی خطر سیل می توانند در کاهش خسارت ناشی از آن موثر باشد. امروزه استفاده از مدل ها در شبیه سازی بارندگی- رواناب برای دسترسی به خصوصیات سیلاب از قبیل زمان رسیدن به دبی و زمان وقوع اوج متداول شده است. یکی از مدل های شبیه سازی فرایند بارندگی –رواناب در یک حوزه مدل hec-hms می باشد. این مدل به گونه ای طراحی شده است که دامنه گسترده ای از حوزه های آبخیز را در برمی گیرد، به علاوه این مدل قابلیت تحلیل رودخانه های حوزه های آبخیز بزرگ، ذخایر آبی و هیدرولوژ‍ی سیلاب و رواناب حوزه های آبریز طبیعی و شهری را دارا می باشد. در تحقیق حاضر جهت شبیه سازی فرایند بارندگی –رواناب از مدل hec-hms استفاده شده است در این ارتباط مدل hec-hms در سه حوزه آبخیز کن، حوزه آبخیز لیقوان و حوزه آبخیز چهل گزی مورد واسنجی و ارزیابی قرار گرفت. سپس قابلیت این مدل جهت برآورد رواناب از طریق مقایسه با داده های واقعی بررسی گردید. نتایج حاصل از واسنجی مدل نشان می دهد که این مدل برای حوزه های شمال غرب مناسب می باشد. همچنین نتایج حاصل از ارزیابی روشهای مختلف برآورد رواناب نشان می دهد که روش scs دارای کمترین اختلاف بین دبی اوج هیدروگراف مشاهده ای و محاسبه شده می باشد.