نقش میزان و الگوی متفاوت مصرف ماهی و آمالگام دندانی در غلظت جیوه بزاق و موی زنان مناطق مختلف ایران

افراد عادی که به لحاظ شغلی در تماس با جیوه نیستند، اغلب از دو منبع مهم آمالگام دندانی و مصرف ماهی در معرض این ماده سمی قرار می گیرند. بر این اساس، هدف از پژوهش حاضر، مطالعه نقش میزان و الگوی متفاوت مصرف ماهی در مناطق مختلف ایران (با تکیه بر ماهیان مصرفی جنوب کشور و مقایسه آن با دیگر ماهیان مصرفی) بر اساس نوع و تعداد دفعات مصرف و نیز آمالگام دندانی به منظور دستیابی به تاثیرگذارترین فاکتور مواجهه در جمعیتی از زنان ایرانی می باشد. به این منظور، مجموعاً 238 نفر از زنان به صورت تصادفی انتخاب شده و نمونه های مو و بزاق آنان مورد مطالعه و تجزیه تحلیل قرار گرفت. بر اساس تعداد دندان های آمالگامی، افراد به سه گروه بدون دندان آمالگامی، 1-4 دندان آمالگامی و بیشتر از 4 دندان آمالگامی، از لحاظ نوع ماهی مصرفی به چهار گروه مصرف کننده ماهی جنوب، ماهی شمال، ماهی پرورشی و کنسرو ماهی و نهایتاً از لحاظ میزان مصرف ماهی نیز به دو گروه بین 4-5 بار در ماه و بیشتر از 7 بار در ماه تقسیم شدند. مقادیر جیوه مو توسط دستگاه آنالیز پیشرفته جیوهama 254 leco استاندارد شماره astm،d-6722 و بزاق توسط دستگاه جذب اتمی بخار سرد (cvaas) اندازه گیری شد. بر اساس نتایج به دست آمده میانگین (انحراف معیار) جیوه مو در کل افراد مورد مطالعه برابر با µg/g 558/1 (1/316) بود که بالاتر از استاندارد پیشنهادی epa و در محدوده نرمال سازمان بهداشت جهانی است. هرچند این رقم در گروه های مختلف با توجه به تعداد دندان های آمالگامی و مصرف ماهی متفاوت است. میانگین غلظت جیوه بزاق نیز برابر با g/lµ 1/46 بوده که 11/1% از افراد جیوه ای بالاتر از حد بحرانی توصیه شده برای حذف ترمیم های آمالگامی داشتند. تفاوت میانگین غلظت های جیوه مو و بزاق در گروه های مختلفی که در مواجهه با آمالگام و مصرف ماهی قرار داشتند، نشان دهنده تاثیر کلیدی این منابع بر مقادیر ورودی جیوه به بدن افراد می باشد.