بررسی فعالیت گلیکوژن سنتاز-3 بتا(gsk-3?) در تخمدان موشهای بزرگ آزمایشگاهی تیمارشده با کلرید لیتیم

لیتیم ، داروی شناخته شده وموثر در درمان بیماری دو قطبی، مهارکننده آنزیم گلیکوژن سنتاز کیناز3 (gsk-3? )- مولکول کلیدی مسیر سیگنال دهی wnt- می باشد. این مسیر از مهم ترین مسیر های سیگنال دهی است که در اعمال طبیعی تخمدان بالغ و تکوین راههای تناسلی ماده نقش دارد. اخیرا معلوم شده که ترکیبات متعدد این مسیر در تخمدان rat های بالغ بیان می شوند . در این مطالعه از کلرید لیتیم برای فعال سازی مسیر سیگنال دهی wnt استفاده و نقش این مسیر در تکوین فولیکولی مورد بررسی قرار گرفت . در این مطالعه، از موش های صحرایی ماده نابالغ (23 روزه، نژاد wistar) به عنوان مدل استفاده گردید. جهت تحریک تکوین فولیکولی، ابتدا iu10 pmsg و سپس جهت بررسی اثر لیتیم، 4 دوز کلرید لیتیم (250mg/kg) هر 12 ساعت (از زمان تزریق هورمون pmsg) بصورت درون صفاقی به موشها تزریق گردید. 48 ساعت پس از تزریق pmsg، تخمدان ها خارج و مورد بررسی های سلولی و بافتی قرار گرفتند. جهت بررسی آپوپتوزیس از رنگ آمیزی tunel و روش dna laddering و ایمنوهیستوشیمی برای پروتئین هایpcna , pan - avtive ?-catenin ,pgsk-3? , gsk-3? و وسترن بلات استفاده شد.. نتایج حاصله نشان داد که درتخمدان موشهای تیمار شده با کلرید لیتیم، فولیکولهای آنترال با قطر 1000-800 میکرون تشکیل نشده ، تعداد فولیکولهای آنترال با قطر 600-400 و 800-600 میکرون کاهش و تعداد فولیکول های آترتیک افزایش معنی داری نسبت به گروه کنترل یافته است. مطالعات در سطح سلولی، حاکی از افزایش شدید تعداد سلولهای با هسته پیکنوتیک و tunel مثبت و کاهش تعداد سلول های pcnaمثبت در فولیکولهای آنترال تخمدان موشهای تیمار شده با کلرید لیتیم نسبت به گروه کنترل بود. بعلاوه الگوی قطعه قطعه شدن dna فقط در نمونه های تجربی مشاهده شد. همچنین بررسی سرم استرادیول خون، مشخص کرد که لیتیم موجب کاهش معنی دار استرادیول نسبت به کنترل می شود. بررسی های ایمنوهیستوشیمیایی و وسترن بلات نشان داد که لیتیم موجب مهار gsk-3? و افزایش gsk-3? p شده و کاهش در میزان بتاکتنین فعال در تخمدان های گروه تجربی می شود . از نتایج به دست آمده پیشنهاد می شود که لیتیم با القاء آپوپتوزیس و کاهش تکثیر در سلول های گرانولوزا موجب افزایش فولیکولهای آترتیک و در نتیجه کاهش تعداد فولیکولهای آنترال و تکوین فولیکولی می شود. با توجه به نتایج حاصله در این پژوهش بنظر می رسد شد که مسیر / ?-catenin wntدر تکوین فولیکول های تخمدانی در حالتی وابسته به هورمون عمل کرده و احتمال می رود که لیتیم از طریق تداخل در این مسیر عمل می کند.