شناسایی و پراکنش زیرگونه های gaeumannomyces graminis با استفاده از روش های مورفولوژیکی و مولکولی در مزارع گندم استان فارس

از اواخر اسفند تا اواخر اردیبهشت سال زراعی 87-1386 نمونه های گندم و علف های هرزآلوده به بیماری take-all از مزارع گندم استان فارس جمع آوری گردید. جهت شناسایی gaeumannomyces graminis var. tritici (ggt)، 28 جدایه خالص سازی و مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمون بیماریزایی جدایه ها بر روی گندم و یولاف اهلی و چاودار انجام گرفت. جدایه ها علایم بیماری را بر روی گندم و چاودار نشان دادند، ولی هیچ یک از جدایه ها بر روی یولاف بیماریزا نبودند. شدت بیماریزایی روی گندم و چاودار تفاوت معنی داری نشان داد. طی آزمون بیماریزایی قارچ پس از 8-7 هفته پریتسیوم های قارچ به تعداد فراوان در نواحی طوقه و ریشه مشاهده شدند. روش های مرسوم شناسایی زیرگونه های ggt, زمان بر، طاقت فرسا و غیر قطعی بودند. ازطرفی تعدد وجود میکروارگانیسم هایی مانند ترکیب gaeumannomyces-phialophora و گونه های غیر بیماریزای gaeumannomyces و گونه های phialophora بر روی ریشه تشخیص بیماری را مشکل ساخت. بدین منظور استفاده از روش های مولکولی از جمله واکنش زنجیره ای پلی مراز (pcr) در شناسایی زیرگونه های gaeumannomyces graminis استفاده شد. با استفاده هیفوپودیوم های ساده این قارچ که بر روی غلاف پائینی گندم در طی آزمون بیماریزایی تشکیل شدند و همچنین متوسط طول آسکوسپورهای جدایه ها مشخص شد که کلیه جدایه های مورد بررسی به زیرگونه g. graminis var. tritici تعلق دارند. جدایه های ggt به دو گروه r (آلوده کننده چاودار) و n (فاقد قدرت آلودگی در چاودار) تقسیم شدند. واکنش 28 جدایه بعنوان نماینده جدایه های جمع آوری شده از استان فارس در تکنیک pcr با استفاده از جفت آغازگر ns5:ggt-rpاختصاصی زیر گونه ggt مثبت بود. این آغازگرها از ناحیه 18s rdna طراحی شده اند. بنابراین با توجه به نتایج حاصل از بررسی های مورفولوژیکی و نیز مولکولی، کلیه جدایه های مورد بررسی در این تحقیق به زیر گونه ggt متعلق داشتند. برش آنزیمی چندین جدایه بعنوان نمونه با چهار آنزیم alui, rsai, cfoi و hinfi نشان داد که تنوع ژنتیکی بین جدایه های جمع آوری شده و مورد بررسی قرار گرفته از مناطق مختلف استان فارس وجود ندارد.