مکانیسم های تنظیم اسمزی در ماهی‎شانک (acanthopagrus latus) (مطالعه اکوفیزیولوژیکی، بافت شناختی و فراساختاری آبشش)

در مطالعه ی حاضر پاسخ های فیزیولوژیک و آبششی ماهی دریایی یوری هالاین به شوری های مختلف محیطی در کوتاه مدت و بلندمدت بررسی شده است. برای این کار، ماهی شانک زردباله (acanthopagrus latus) به دو صورت مواجهه ی ناگهانی با شوری های ‰60، ‰42، ‰20 و ‰5 و تغییر تدریجی شوری از آب دریا به آب شیرین مورد مطالعه قرار گرفت. ماهی شانک زردباله قادر به تحمل مواجهه ی مستقیم با شوری های ‰5 تا ‰60 بدون مرگ ومیر بود. این گونه همچنین قادر به تحمل کاهش تدریجی شوری محیطی از آب دریا (‰42) به آب شیرین در یک بازه ی زمانی 10 روزه بود و توانست سازش موفقی با آب شیرین داشته باشد. این کوتاه ترین زمان گزارش شده در یک ماهی دریایی واقعی برای آداپتاسیون با آب شیرین در یک دوره ی زمانی قابل قبول است. جنبه های شیمی خون و مورفومتریک های سلول های غنی از میتوکندری، برای درک پاسخ های بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی، مرفولوژیکی و فراساختاری که در پی تغییر در شوری در یک ماهی دریایی بروز می کند مطالعه شد. در شوری های مختلف محیطی، شانک زردباله تغییرات کمی در فاکتورهای پلاسمایی نشان داد. سازش با شوری ‰60 در مقایسه با ماهیان سازش یافته با سایر شوری های مورد مطالعه، منجر به کاهش معنی دار غلظت یون کلر پلاسما در پایان دوره (21 روز) شد، درحالیکه غلظت پلاسمایی یون های سدیم، پتاسیم و کلسیم، تنها تغییرات گذرایی را در ابتدای مواجهه نشان دادند. سطوح گلوکز پلاسما در تمامی گروه های تیمار تغییر چندانی نداشته و نسبتاً یکسان بود. سطوح کورتیزول پلاسما در گروه های ‰5 و ‰60 سریعاً افزایش یافت. بیشترین سطح کورتیزول پس از 12 ساعت در تیمار ‰60 مشاهده شد. سطوح این هورمون در شوری های ‰60 و ‰5 به ترتیب پس از 7 و 1 روز قرارگیری در این محیط ها به سطوح عادی بازگشت. سطوح هورمون t3 در پلاسما، 12 ساعت پس از تغییر شوری نسبت به نمونه های تیمار کنترل اندکی افزایش را نشان داد که سریعاً (پس از 24 ساعت) به سطوح عادی بازگشت. غلظت هر دو هورمون کورتیزول و t3 طی سازش ماهی شانک با آب شیرین، تفاوتی با نمونه های تیمار کنترل نداشت. سلول های غنی از میتوکندری تنها در اپی تلیوم فیلامنت های آبششی ردیابی شد و روی تیغه های ثانویه (لاملا) وجود نداشت. پراکنش این سلول ها با تغییر شوری محیطی تغییر نکرد، درحالیکه تعداد و اندازه ی آن ها در آب شیرین و ‰60 افزایش یافت و در ‰20 کمتر و کوچکتر بود. براساس ساختار دهانه های رأسی، سه نوع سلول غنی از میتوکندری آبششی در تصاویر میکروسکپ الکترونی نگاره مشاهده شد: سلول های دارای دهانه ی کم عمق (shallow basin)، عمیق (deep hole) و برآمده (wavy convex). پس از کاهش شوری به ‰20، غشای رأسی سلول های غنی از میتوکندری تغییراتی را نشان داد و پس از 7 روز اکثر آن ها از نوع کم عمق و برآمده بودند. البته پس از 21 روز این ساختارها مجدداً مشابه نمونه های تیمار کنترل شد. ماهی شانک منتقل شده به محیط های هایپواسموتیک و ‰20 کاهش سریع در تعداد دهانه های سلول های غنی از میتوکندری نشان داد که طی 7 روز به تعدادی مشابه نمونه های نگه داشته در آب دریا بازگشت. با توجه به توانایی ماهی شانک زردباله در سازش سریع و حفظ هومئوستاز در محدوده ی وسیعی از شوری ها، می توان این گونه را برای پرورش در آب بندان های ساحلی مناسب دانست.